สุขภาพ ความงาม อาหารและยา สมุนไพร สาระน่ารู้ >>

โรคไข้กาฬหลังแอ่น

(Meningococcal Meningtis)

ผู้เรียบเรียง วาที สิทธิ สำนักระบาดวิทยา

        ระบบการรายงานโรคไข้กาฬหลังแอ่นเป็นการรายงานผู้ป่วยตามกลุ่มอาการที่เข้าได้กับนิยามโรคติดเชื้อประเทศไทย โดยสำนักระบาดวิทยา ในปี พ.ศ. 2552(ค.ศ. 2009) สำนักระบาดวิทยา ได้รับรายงานผู้ป่วยโรคไข้กาฬหลังแอ่น จำนวนทั้งสิ้น 34 ราย (สัญชาติไทย 33 ราย และสัญชาติจีน 1 ราย) อัตราป่วย 0.05 ต่อประชากรแสนคน เสียชีวิต 5 ราย คิดเป็นอัตราตาย 0.01 ต่อประชากรแสนคน และอัตราป่วยตาย ร้อยละ 14.71

เมื่อพิจารณาอัตราป่วยในช่วง 9 ปีที่ผ่านมา คือระหว่าง พ.ศ. 2543 – 2551(ค.ศ. 2000 – 2008) พบแนวโน้มของอัตราป่วยลดลง แต่ในปี พ.ศ. 2552(ค.ศ. 2009) มีแนวโน้มสูงขึ้นเมื่อเปรียบเทียบกับปี พ.ศ. 2551(ค.ศ. 2008) สำหรับอัตราป่วยตายแนวโน้มไม่ชัดเจน พบว่าปี พ.ศ. 2543 – 2546 อัตราป่วยตายมีแนวโน้มลดลง ปี พ.ศ. 2546 – 2550 มีแนวโน้มเพิ่มสูงขึ้นทุกปีและลดลงในปี พ.ศ. 2551(ค.ศ. 2008) แต่ในปีนี้มีแนวโน้มของอัตราป่วยตายสูงขึ้นเล็กน้อย เมื่อเทียบกับปี พ.ศ. 2551

ผู้ป่วยโรคไข้กาฬหลังแอ่นพบได้ตลอดปี ไม่มีฤดูกาลเกิดโรคที่ชัดเจน สำหรับปี พ.ศ. 2552 มีการรายงานผู้ป่วยทุกเดือน เดือนละ 1 - 5 ราย

ผู้ป่วยมีอายุระหว่าง 1 เดือน – 74 ปี เมื่อจำแนกตามกลุ่มอายุพบว่ากลุ่มอายุที่มีอัตราป่วยสูงสุด คือ 0 - 4 ปี เท่ากับ 0.18 ต่อประชากรแสนคน รองลงมา คือ 10 - 14 ปี(0.08) 5 - 9 ปี (0.07) 25 - 34 ปี(0.06) 15 - 24 ปี(0.05) และ 35 ปีขึ้นไป (0.03) (รูปที่ 3) ผู้ป่วยเพศชายมากกว่าเพศหญิง โดยพบ เพศชาย 20 ราย เพศหญิง 14 ราย อัตราส่วนเพศชายต่อเพศหญิง 1.43: 1

ผู้ป่วยโรคไข้กาฬหลังแอ่นเข้ารับการรักษาโรงพยาบาลศูนย์/โรงพยาบาลทั่วไป ร้อยละ 53 โรงพยาบาลชุมชน ร้อยละ 32.2 โรงพยาบาลในเขตกรุงเทพมหานคร ร้อยละ 11.8 และโรงพยาบาลเอกชน/คลินิก ร้อยละ 3 เป็นผู้ป่วยใน ร้อยละ 64.7 ผู้ป่วยนอก ร้อยละ 35.3

ในช่วง 4 ปีที่ผ่านมา คือระหว่าง พ.ศ. 2548 – 2551 (ค.ศ. 2005 - 2008) ภาคใต้มีอัตราป่วยสูงสุดอย่างต่อเนื่อง และ ในปี พ.ศ. 2552 ภาคใต้มีอัตราป่วยสูงสุด 0.13 ต่อประชากร แสนคน รองลงมา คือ ภาคเหนือ(0.06) ภาคกลาง(0.05) และภาคตะวันออกเฉียงเหนือ(0.03)

จังหวัดที่มีอัตราป่วยต่อประชากรแสนคนสูงสุด 10 อันดับแรก ส่วนใหญ่เป็นจังหวัดในภาคใต้ 6 จังหวัด ได้แก่ จังหวัดปัตตานี(0.62) พัทลุง(0.59) พังงา(0.40) ภูเก็ต(0.30) กระบี่(0.24) และยะลา(0.21) จังหวัดในภาคเหนือ 3 จังหวัด ได้แก่ จังหวัดแม่ฮ่องสอน(0.81) อุตรดิตถ์(0.43) และเพชรบูรณ์(0.30) จังหวัดในภาคกลาง 1 จังหวัด คือ จังหวัดปราจีนบุรี(0.22) โดยผู้ป่วยส่วนใหญ่เป็นผู้ป่วยในเขตองค์การบริหารส่วนตำบล ร้อยละ 91.2 ในเขตเทศบาล ร้อยละ 8.8

สำหรับผู้เสียชีวิต 5 ราย อยู่ในกลุ่มอายุ 5 - 9 ปี 1 ราย อายุ 10 - 14 ปี 1 ราย อายุ 15 - 24 ปี 2 ราย และอายุ 25 - 34 ปี 1 ราย พบในจังหวัด แม่ฮ่องสอน เพชรบูรณ์ ปัตตานี และกระบี่

ข้อมูลการตรวจยืนยันเชื้อ Neisseria meningitidis ในปี พ.ศ. 2552 จากฝ่ายแบคทีเรียทั่วไป สถาบันวิทยาศาสตร์สาธารณสุข กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ โดยแยกเชื้อและทดสอบ serogroup ด้วยวิธี PCR จากผู้ป่วยที่ส่งตรวจทั้งหมด 32 ราย สามารถตรวจยืนยันเชื้อจากผู้ป่วยได้ 14 ราย (ร้อยละ 43.75) โดยเป็นวิธี Hemoculture 6 ราย ซีรั่ม 2 ราย น้ำไขสันหลัง 3 ราย เสมหะ 1 ราย Nasopharyngeal swab 1 ราย และจากจ้ำเลือด 1 ตัวอย่าง ซึ่งพบเป็น serogroup B จำนวน 12 ราย serogroup W 135 จำนวน 2 ราย

ในปี พ.ศ. 2552 ไม่พบมีการระบาดของโรคไข้กาฬหลังแอ่น แบบกลุ่มก้อนแต่พบมีผู้เสียชีวิต 1 ราย เป็นแรงงานไทยเดินทางกลับมาจากประเทศแอฟริกาใต้เมื่อเดือนกันยายน ตรวจพบเชื้อ Neisseria meningitidis serogroup W 135 ซึ่งเป็น serogroup ที่พบในประเทศแถบทวีปแอฟริกา

สำหรับ serogroup ของเชื้อ Neisseria meningitidis ที่พบในประเทศไทย จากข้อมูลการตรวจยืนยันเชื้อ โดยฝ่ายแบคทีเรียทั่วไป สถาบันวิทยาศาสตร์สาธารณสุข กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ พบว่า serogroup ที่พบบ่อยคือ serogroup B รองลงมาคือ serogroup A ส่วน serogroup C, Y และ W 135 พบได้ประปราย(1) โรคไข้กาฬหลังแอ่นเป็นโรคที่สามารถป้องกันได้ด้วยวัคซีน แต่วัคซีนป้องกันโรคไข้กาฬหลังแอ่น สามารถป้องกันเฉพาะ serogroup A, C, Y และ W 135 ดังนั้นการตรวจหา serogroup จึงมีความสำคัญ ต่อการทราบระบาดวิทยาของเชื้อ Neisseria meningitidis แต่ละสายพันธุ์ ในประเทศไทย เพื่อการวางแผนควบคุมป้องกันได้ดียิ่งขึ้น เช่น การให้วัคซีนป้องกันโรคไข้กาฬหลังแอ่น เป็นต้น

เอกสารอ้างอิง

• กรมควบคุมโรค กระทรวงสาธารณสุข. โรคติดต่ออุบัติใหม่ 2552. [สืบค้นเมื่อ 25 เมษายน 2553]
• แหล่งสืบค้น. http://www.beid.ddc.moph.go.th/th/images/situationeid53.doc