สังคมศาสตร์ รัฐศาสตร์ การเมือง เศรษฐศาสตร์ >>

สังคมมนุษย์

ระบบการเมืองการปกครองและระบบเศรษฐกิจ

ระบบการเมืองการปกครองของรัฐจะแตกต่างกันไปตามความเหมาะสมและความต้องการของรัฐนั้น ระบบการ เมืองการปกครองที่สำคัญมี 2 ระบบ คือ

1. การปกครองแบบประชาธิปไตย
2. การปกครองแบบเผด็จการ

การปกครองแบบประชาธิปไตย

หมายถึง การปกครองของประชาชน โดยประชาชนและเพื่อประชาชน โดยประชาชนเป็นเจ้าของอำนาจอธิปไตยสูงสุด โดยเน้นสิทธิ เสรีภาพและความเสมอภาคของประชาชนเท่ากันทุกคน

รูปแบบของประชาธิปไตยมี 2 แบบ คือ

1. ประชาธิปไตยทางตรง หมายถึง การที่ประชาชนมีส่วนร่วมในการปกครอง โดยใช้อำนาจอธิปไตยด้วยตนเอง
2. ประชาธิปไตยทางอ้อม หมายถึง การที่ประชาชนเลือกผู้แทนเข้าไปใช้อำนาจอธิปไตยแทนตน

ลักษณะสำคัญของการปกครองระบอบประชาธิปไตย

1. แบบประธานาธิบดี

1. ประธานาธิบดีได้รับเลือกมาจากประชาชนเป็นทั้งประมุขของประเทศและหัวหน้าฝ่ายบริหาร
2. แยกอำนาจฝ่ายนิติบัญญัติ ฝ่ายบริหาร ฝ่ายตุลาการ มีอิสระออกจากกันโดยเด็ดขาด
3. ประธานาธิบดีมีอำนาจในการแต่งตั้งรัฐมนตรีร่วมคณะได้อย่างอิสระ
4. ฝ่ายบริหารไม่มีอำนาจในการยุบสภา รัฐสภาไม่มีอำนาจลงมติไม่ไว้วางใจฝ่ายบริหาร
5. รัฐสภาทำหน้าที่ออกกฎหมายและอนุมัติงบประมาณแผ่นดิน
6. ประธานาธิบดีแต่งตั้งผู้พิพากษาสูงสุดโดยรัฐสภายินยอม ประเทศที่ใช้การปกครองแบบประธานาธิบดี ได้แก่ สหรัฐอเมริกา ฟิลิปปินส์ อินโดนีเซีย เป็นต้น

2. แบบรัฐสภา

1. ตำแหน่งของประมุขของประเทศอาจเป็นกษัตริย์หรือประธานาธิบดี
2. นายกรัฐมนตรีบริหารประเทศภายใต้การควบคุมของรัฐสภา หากรัฐสภาลงมติไม่ไว้วางใจคณะรัฐมนตรี ต้องลาออกทั้งคณะหรือเป็นรายบุคคล
3. นายกรัฐมนตรีมีอำนาจในการยุบสภาได้หากเกิดความขัดแย้ง
4. รูปแบบการปกครองไม่แยกอำนาจกันระหว่างฝ่ายนิติบัญญัติ ฝ่ายบริหารและตุลาการ ประเทศที่ใช้รูปแบบรัฐสภา ได้แก่ ไทย อังกฤษ ญี่ปุ่น สเปน เป็นต้น

3. แบบกึ่งประธานาธิบดีและกึ่งรัฐสภา

1. ประธานาธิบดีจะเป็นผู้บริหารประเทศร่วมกันนายกรัฐมนตรี
2. ประธานาธิบดีมาจากการเลือกตั้งและเป็นผู้แต่งตั้งนายกรัฐมนตรีและคณะรัฐมนตรี โดยได้รับความยินยอม จากรัฐสภา
3. ถ้ารัฐสภาลงมติไม่ไว้วางใจคณะรัฐมนตรีต้องลาออก แต่ประธานาธิบดีไม่ต้องลาออก
4. ประธานาธิบดีมีสิทธิยุบสภาได้ ประเทศที่ใช้รูปแบบการปกครองแบบกึ่งประธานาธิบดีและกึ่งรัฐสภา ได้แก่ ฝรั่งเศส โปรตุเกส เป็นต้น

การปกครองแบบเผด็จการ

หมายถึง การปกครองโดยคนคนเดียว คณะบุคคล หรือพรรคการเมืองเพียงพรรคเดียว โดยเน้นผลประโยชน์ ของรัฐมากกว่าของประชาชน สิทธิ เสรีภาพอยู่ภายใต้ผลประโยชน์ของรัฐ

รูปแบบของการปกครองแบบเผด็จการ มี 2 แบบ คือ

1. เผด็จการอำนาจนิยม คือ อำนาจสูงสุดเป็นของผู้นำ รัฐบาลควบคุมสิทธิ และเสรีภาพทางการเมืองของประชาชน แต่ให้เสรีภาพทางเศรษฐกิจและสังคม
   
2. เผด็จการเบ็ดเสร็จนิยม คือ รัฐควบคุมสิทธิและเสรีภาพทุกด้านของประชาชน ทั้งด้านการเมืองและเศรษฐกิจสังคม ประชาชนต้อง ต้องเชื่อฟังและอยู่ภายใต้การควบคุมของรัฐบาลอย่างเคร่งครัด มีการลงโทษผู้ที่ทำผิดอย่างรุนแรง ซึ่งแบ่งเป็น
   - เผด็จการฟาสซิสต์ หรือนาซี เน้นความเป็นชาตินิยม ประเทศที่ใช้คือ เยอรมัน อิตาลี
   - เผด็จการคอมมิวนิสต์ ประเทศที่ใช้คือ จีน เวียดนาม คิวบา

ระบบการเมืองการปกครองกับระบบเศรษฐกิจ

การเมืองการปกครองแบ่งออกเป็น 2 ระบอบ คือ ระบอบประชาธิปไตย และระบอบเผด็จการ ส่วนระบบเศรษฐกิจ แบ่งเป็น 3 ระบบ คือ

1. ระบบเศรษฐกิจแบบทุนนิยม
2. ระบบเศรษฐกิจแบบคอมมิวนิสต์ (สังคมนิยม)
3. ระบบเศรษฐกิจแบบผสม

ระบบเศรษฐกิจแบบทุนนิยม

หลักการ

1. เอกชนสามารถเป็นเจ้าของกิจการการผลิตได้
2. รัฐบาลจะเข้าไปยุ่งเกี่ยวกับการบริโภคน้อยที่สุด
3. ผู้บริโภคมีอำนาจในการเลือกซื้อสินค้าตามต้องการ
4. ผู้ผลิตต้องการผลิตให้ได้กำไรสูงสุด การแบ่งปันถือว่าเป็นปัจจัยสำคัญที่สุด

ระบบเศรษฐกิจแบบสังคมนิยม

หลักการ

1. รัฐบาลจะจำกัดเสรีภาพทางเศรษฐกิจของเอกชนเพื่อประโยชน์ของส่วนรวม
2. รัฐบาลจะดำเนินกิจการทางเศรษฐกิจเพื่อกระจายผลประโยชน์สู่ประชาชนอย่างทั่วถึงกัน
3. รัฐเป็นเจ้าของแรงงาน
4. มีการจำกัดเสรีภาพของผู้บริโภค

ระบบเศรษฐกิจแบบผสม

หลักการ

1. เอกชนมีส่วนร่วมกับรัฐบาลในการเป็นเจ้าของกิจการและการแก้ปัญหา
2. รัฐบาลเข้าควบคุมกิจการบางอย่าง เพื่อความมั่นคงและปลอดภัย การป้องกันการเอาเปรียบของนายทุน
3. ใช้กลไกราคาและการวางแผนเป็นเครื่องมือในการตัดสินใจ

วัฒนธรรม
โครงสร้างสังคม
การจัดระเบียบทางสังคม
สถาบันทางสังคม
สังคมไทย
ลักษณะการเปลี่ยนแปลงของสังคมไทย
ปัญหาสังคมไทย
หลักธรรมของศาสนาต่าง ๆ ของโลก
ศาสนาพราหมณ์ - ฮินดู
ศาสนาพุทธ
ศาสนาคริสต์
ศาสนาอิสลาม
รัฐและการจัดระเบียบปกครองภายในรัฐ
ระบบการเมืองการปกครองและระบบเศรษฐกิจ
ความสัมพันธ์ของรัฐบาลกับพลเมืองในระบอบประชาธิปไตย
การเมืองการปกครองของไทย
การเมืองการปกครองของไทยปัจจุบัน
ความรู้เบื้องต้นเกี่ยวกับกฎหมาย
กระบวนการยุติธรรมของไทย
กฎหมายที่เกี่ยวกับชีวิตประจำวัน