ปรัชญา อภิปรัชญา ญาณวิทยา จิตวิทยา ตรรกศาสตร์ >>

ความหมายของจิต มโน หรือวิญญาณ

การนิยามความหมายของคำว่า “จิต” “มโน” หรือ “วิญญาณ” มีนักปรัชญาหลายคน หลายสำนักที่พยายามให้คำจำกัดความเอาไว้ตามลักษณะหรือตามสิ่งที่ตนได้ศึกษา ค้นพบมา โดยเฉพาะอย่างยิ่งนักปรัชญาจิต เพราะเรื่องของจิตนั้นอยู่ในส่วนของปรัชญาจิต (Philosophy of Mind) นักปรัชญาต่างคนก็ต่างใช้ศัพท์ที่แตกต่างกัน และกล่าวถึงลักษณะของสิ่งเหล่านี้แตกต่างกันบ้าง เหมือนกันบ้าง เช่น

นักปรัชญาสมัยโบราณ อย่างเพลโต้ (Plato) อริสโตเติ้ล (Aristotle) ใช้คำว่า Soul ซึ่งหมายถึงวิญญาณทั่ว ๆ ไป ทั้งที่สิงอยู่ในร่างกายมนุษย์และที่ท่องเที่ยวเวียนว่ายไปตามภพต่าง ๆ ส่วนแนวคิดเกี่ยวกับวิญญาณของนักปรัชญาสมัยใหม่ นิยมใช้คำว่า Consciousness คือวิญญาณทำหน้าที่รู้ Spirit คือวิญญาณที่หลุดพ้นแล้ว และ Ego คืออัตตาหรือความรู้สึกว่าเป็นตัวตน เป็นต้น และแนวคิดเกี่ยวกับวิญญาณของนักปรัชญาสมัยปัจจุบัน นิยมใช้คำว่า Mind คือจิตของคนที่ยังมีชีวิตอยู่

ด้วยเหตุที่ใช้ศัพท์ที่แตกต่างกัน และอธิบายความหมายหรือให้คำจำกัดความที่แตกต่างกันเช่นนี้ จึงก่อให้เกิดกลุ่มนักปรัชญาหรือลัทธิเกี่ยวกับวิญญาณเป็นจำนวนมาก

ในการนิยามความหมาย หรือให้คำจำกัดความเกี่ยวกับจิต มโน หรือวิญญาณนั้น แบ่งออกเป็น 2 ฝ่ายคือ

1. การนิยามความหมายของฝ่ายตะวันตก
2. การนิยามความหมายของฝ่ายตะวันออก เน้นพระพุทธศาสนา