ปรัชญา อภิปรัชญา ญาณวิทยา จิตวิทยา ตรรกศาสตร์ >>

อภิปรัชญาว่าด้วยเอกภพ หรือธรรมชาติ

ปัญหาแรกที่จะต้องศึกษาเกี่ยวกับอภิปรัชญาก็คือ ปัญหาเกี่ยวกับความจริงของโลก เพราะความจริงของโลกเป็นสิ่งที่ใกล้ตัวเรามากที่สุด นักปรัชญาจึงได้หยิบยกเอาเรื่องนี้มาเป็นเรื่องแรกในการหาคำตอบ เรื่องนี้เป็นการศึกษาธรรมชาติ โดยศึกษาธรรมชาติต่าง ๆ ของเอกภพ หรือจักรวาล โดยค้นคว้าสืบหา ถึงธรรมชาติ โครงสร้างของกาล สสาร และอื่น ๆ เป็นการศึกษาเพื่อให้ทราบว่าอะไรเป็นต้นกำเนิดของสรรพสิ่ง วิวัฒนาการของจักรวาล ธรรมชาติหรือโลกเกิดขึ้นได้อย่างไร ใครเป็นผู้สร้างโลก โลกหรือจักรวาลมีสภาพเป็นจิตหรือสสาร

เมื่อกล่าวถึงเรื่องของจักรวาล หมายถึงว่าเราจะต้องพยายามทำความเข้าใจในเรื่องของเอกภพว่าคืออะไร มีลักษณะความเป็นไปอย่างไร หรือมีวิวัฒนาการอย่างไรบ้าง ดังนั้น ควรทำความเข้าใจในเบื้องต้นก่อนว่าเอกภพ มีธรรมชาติและวิวัฒนาการอย่างไร ดังนี้

ธรรมชาติของจักรวาล จะกล่าวถึงลักษณะของจักรวาล หรือเอกภพว่ามีลักษณะเป็นอย่างไร คำว่า “เอกภพ” (Cosmogony) หมายถึงอวกาศทั้งหมด ซึ่งประกอบด้วยกาลเวลา และสสารทั้งมวล เอกภพที่ปรากฏอยู่นี้ มีนักปรัชญาและนักดาราศาสตร์หลาย ๆ คน ได้วิเคราะห์และหาคำตอบ ซึ่งแต่มีแนวคำตอบที่เหมือนกันบ้าง ไม่เหมือนกันบ้าง ทั้งนี้รวมไปถึงนักวิทยาศาสตร์ด้วย เพราะเรื่องเหล่านี้นักวิทยาศาสตร์ได้กล่าวไว้เป็นเรื่องที่น่าฟังทีเดียว เช่นเรื่องของแสง ที่บอกว่าแสงจะใช้เวลาสองหมื่นล้านปีจึงจะสามารถวิ่งได้รอบเอกภพ (แสงวิ่งได้ วินาทีละ 300,000 กิโลเมตร) เป็นต้น และนอกจากเอกภพของเราแล้ว น่าจะมีเอกภพอื่น ๆ ซึ่งอยู่ในอวกาศอื่น ๆ ด้วย

กับคำถามที่ว่า เอกภพมีวิวัฒนาการมาอย่างไร ? ข้อนี้มีสมมติฐานคือ เมื่อประมาณ 5,000 ล้านปีมาแล้ว ขณะที่ดวงอาทิตย์กำลังโคจรไปตามวิถีทาง มีดาวดวงหนึ่งเฉียดเข้ามาใกล้และดึงดูดกลุ่มหมอกเพลิงให้ยืดออกไปทั้งในทางที่ถูกดึงดูดและทิศทางตรงกันข้าม เมื่อกลุ่มหมอกเพลิงนี้เย็นตัวลง จึงได้แตกตัวเองออกเป็นดาวเคราะห์ต่าง ๆ ในระบบสุริยจักรวาล แนวความคิดของการเกิดระบบสุริยจักรวาลที่กล่าวมานี้เรียกว่า ทฤษฎีดึงดูด (Tidal theory) ซึ่ง เซอร์ เจมส์ จีนส์ ได้เสนอเอาไว้

นักวิทยาศาสตร์บางกลุ่มเชื่อว่า เอกภพจะต้องมีวันหยุดนิ่งและดับลง เพราะเกิดจากการสูญเสียพลังงานจากการเปลี่ยนภาวะของพลังงานจากรูปหนึ่งไปยังอีกรูปหนึ่ง แต่บอกคนบอกว่า มันเป็นไปไม่ได้ที่จะดับลง เพราะจะต้องมีการสร้างพลังงานใหม่ขึ้นมาทดแทนพลังงานเก่าที่สูญเสียไป

นักปรัชญาท่านหนึ่งคือ สเปนเซอร์ (Herbert Spencer) ได้กล่าวเกี่ยวกับเอกภพไว้ว่า เอกภพ เป็นกระบวนการวิวัฒนาการกระบวนเดียวกัน ประกอบด้วยสสาร การเคลื่อนที่ และพลังงาน กระบวนการวิวัฒนาการของเอกภพมีขั้นตอน ดังนี้

1. เกิดการกลั่นตัวของสสาร
2. เกิดการเคลื่อนไหว
3. แปรสภาพจากการฟุ้งกระจายเข้าเป็นกลุ่มก้อน
4. มีลักษณะของเนื้อสารแตกต่างกัน
5. คงสภาพการเคลื่อนไหว และคงสภาพการเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดไป

ดังนั้น จึงเห็นทฤษฎีทางวิทยาศาสตร์ที่ได้บันทึกเกี่ยวกับวิวัฒนาการของเอกภพว่า แต่เดิมเอกภพมีสภาวะเป็นกลุ่มหมอกเพลิงที่ฟุ้งกระจาย เมื่อกลุ่มหมอกเพลิงเย็นลง จึงมีการจับตัวกันเป็นกลุ่มก้อนและแปรสภาพออกไป มีการแยกตัวออกจากกลุ่มก้อนใหญ่ไปเป็นหน่วยย่อย ๆ ลงไป และมีคุณสมบัติเฉพาะแตกต่างกัน เพราะความแตกต่างของสภาวะแวดล้อม

นักปรัชญา และนักคิดจำนวนมากพยายามที่จะให้คำตอบ หรืออธิบายเกี่ยวกับวิวัฒนาการของเอกภพและชีวิตเอาไว้ แต่อย่างไรก็ตาม ก็คงหนีไม่พ้นลักษณะหรือหลักการทางวิทยาศาสตร์ที่ยอมรับกันในปัจจุบัน

ลูเครติอุส (Lucretius) นักกวีโบราณชาวโรมัน ได้กล่าวว่า ชีวิตเกิดขึ้นมาเอง ก้อนดินที่เราเห็น ถ้าหากมีความชื้นและความอบอุ่นที่พอเหมาะแล้ว จะเกิดสิ่งมีชีวิตขึ้นมา เช่นถ้าเราตักน้ำจากบ่อใส่ภาชนะผึ่งแดดไว้ไม่นานก็จะปรากฏเชื้อชีวิตเล็ก ๆ จำนวนมากมาย

อาร์เรนีอุส (Arrhenius) เสนอทฤษฎีว่า ชีวิตล่องลอยมาในอวกาศจากดาวเคราะห์ หรือดาวฤกษ์ดวงใดดวงหนึ่ง หรืออาจจะติดมากับอุกกาบาตที่ตกมาสู่โลก

ชาร์ลส์ ดาร์วิน (Charles Darwin) ได้กล่าวว่า ชีวิตมีวิวัฒนาการมาจากบรรพบุรุษร่วมกัน และแปรสภาพเป็นชั้น ๆ จากสภาวะต่ำสุดขึ้นมาเป็นสภาวะสูงสุด ทั้งพืชและสัตว์มีความสามารถในการแพร่พันธุ์ได้ในลักษณะทวีคูณ

กับคำถามที่ว่า อะไรเป็นเนื้อแท้ของจักรวาล ? อะไรคือสิ่งที่เราเรียกว่า “จริง” หรือ “ไม่จริง” ? สิ่งเหล่านั้น มีอยู่จริงได้อย่างไร ? อะไรเป็นปฐมธาตุหรือบ่อเกิดของโลก หรือจักรวาล ? นั่นคือสิ่งที่นักปรัชญาพยายามหาคำตอบในปัญหาแรกของอภิปรัชญานี้ ในเรื่องดังกล่าวนี้ เราจึงปัญหาที่จะพิจารณาอยู่ 3 ทัศนะคือ

1. ทัศนะฝ่ายจิตนิยม (Idealism)
2. ทัศนะฝ่ายสสารนิยม (Materialism)
3. ทัศนะฝ่ายธรรมชาตินิยม (Naturalism)