ศิลปะ หัตถกรรม สถาปัตยกรรม ประติมากรรม สันทนาการ >>

หุ่นกระบอก

นาวสาวนภัสวรรณ บุญนิธี หลักสูตรและการสอน รุ่น 7

         หุ่น เป็นการแสดงที่มีกันเกือบทุกชาติในโลก เช่น จีน ชวา มอญ ญี่ปุ่น ฝรั่ง ฯลฯ แต่จะมีวิธีการประกอบเครื่องกลไกให้ตัวหุ่นเลื่อนไหวไปมา และมีลักษณะตัวหุ่นแตกต่างกันไปตามความนิยมของแต่ละชาติ สันนิษฐานว่า การเล่นหุ่นชนิดต่างๆ ในซีกโลกตะวันตกและซีกโลกตะวันออกนั้นเกิดในระยะเวลาใกล้เคียงกัน

อย่างไรก็ตาม เรื่องการสันนิษฐานการกำเนิดของของการเล่นหุ่นก็มีลักษณะเช่นเดียวกับการสันนิษฐานจุดเริ่มแรกของศิลปวัฒนธรรมของสาขาอื่น คือ ในระยะก่อนที่จะมีการบันทึกเป็นลายลักษณ์อักษรและในยุคก่อนประวัติศาสตร์นั้นเป็นเรื่องที่ยากในกาสันนิษฐาน และยากแก่การกำหนดระยะเวลาที่แน่ชัดว่าเกิดขึ้นเมื่อใด และในระยะเริ่มแรกนั้นมีลักษณะอย่างไร

ด้วยเหตุที่ไม่มีหลักฐานเป็นลายลักษณ์อักษรระบุแน่ชัดว่า ได้เกิดการเล่นหุ่นขึ้นในทางตะวันออกก่อน แล้วจึงแพร่หลายไปสู่ประเทศทางตะวันตก จึงเกิดมีนิทานและตำนานเล่าสืบทอดกันมาว่า การเล่นหุ่นนั้นเริ่มขึ้นที่จีนเป็นประเทศแรก แล้วจึงแพร่หลายไปสู่ประเทศต่างๆ ในเอเชีย หลังจากนั้นประเทศในยุโรปจึงได้รับการถ่ายทอดศิลปะการเล่นหุ่นนี้ไปอีกต่อหนึ่ง

แต่จากหลักฐานที่ปรากฏเป็นลายลักษณ์ที่เก่าแก่ที่สุดเท่าที่มีการค้นพบได้บันทึกไว้ว่า เริ่มมีการเล่นหุ่นในประเทศทางตะวันออกมาประมาณ 300-400 ปีก่อนในประเทศญี่ปุ่น ซึ่งเป็นช่วงระยะเวลาเดียวกับหลักฐานที่ปรากฏในประเทศทางตะวันตก การเล่นหุ่นนี้เกิดขึ้นไล่เลี่ยกับการแสดงละครโน และการแสดงคาบูกิซึ่งมีการค้นพบตัวหุ่นในโรงละครเหล่านี้ในคริสต์ศตวรรษที่ 17

ส่วนในประเทศจีนจากการศึกษาค้นคว้าและสันนิษฐานเรื่องการเล่นหุ่น ปรากฏว่าสามารถย้อนขึ้นไปได้ถึงก่อนคริสต์ศตวรรษที่ 10 แต่หลักฐานแน่ชัดเท่าที่ค้นพบในขณะนี้มีเพียงแค่ที่ปรากฏหลังคริสต์ศตวรรษที่ 16 เท่านั้น

การเล่นหุ่นของจีนโดยทั่วไปเรียกว่า วะหยั่ง ยกเว้นหุ่นที่ประดิษฐ์เป็นสามมิติ คือมีลักษณะเหมือนคนจริงนั้น จะมีชื่อเรียกว่า วะหยั่ง โก๊ะเล็ก ทั้งนี้เนื่องจากในประเทศจีนมีการเล่นหนังทำนองหนังใหญ่และหนังตะลุงด้วยเช่นกัน แต่ตัวหนังนั้นเป็นภาพสองมิติ จึงมีชื่อเรียกในภาษาจีนแตกต่างกันออกไปว่า วะหยั่งกุ๊ลี

สันนิษฐานว่าเดิมคงมีการเล่นหนังก่อน หลังจากนั้นจึงมีการคิดสร้างหุ่นขึ้นเป็นตุ๊กตาเล่นแทนคน แต่ใช้วิธีเชิดแบบตัวหนังแสดงเป็นเรื่องราวต่างๆ ขณะเดียวกันที่ประเทศอินเดียในคริสต์ศตวรรษที่ 16 ก็มีการเล่นหนังและหุ่นแล้วเช่นกัน

สำหรับการเล่นหุ่นในประเทศไทยไม่มีหลักฐานแน่ชัดว่าเกิดขึ้นเมื่อใดและได้รับอิทธิพลมาจากทางใด มีเพียงข้อสันนิษฐานของผู้รู้เท่านั้นซึ่งสันนิษฐานออกเป็น 2 ฝ่ายคือ ฝ่ายหนึ่งมีความเห็นว่าน่าจะได้แบบอย่างการเล่นหุ่นมาจากประเทศจีน โดยถือว่าประเทศจีนเป็นต้นกำเนิดของศิลปะการละเล่นนี้

เฉพาะในส่วนที่เกี่ยวกับการเล่นหุ่นกระบอกไทยนั้น มีหลักฐานบอกไว้แน่ชัดว่า ไทยได้แบบอย่างมาจากการแสดงหุ่นไหหลำแน่นอน แต่นำมาดัดแปลงประยุกต์ให้เหมาะสมกับความนิยมของคนไทย แต่หุ่นชนิดอื่นๆ เช่น หุ่นหลวง และหุ่นในสมัยอยุธยานั้นก็ไม่ทราบที่มาแน่ชัดว่าได้แบบอย่างมาจากจีนหรือไม่

ขณะที่อีกฝ่ายหนึ่งสันนิษฐานว่า คนไทยน่าจะได้แบบอย่างการเล่นหุ่นมาจากชวา โดยรับเข้ามาพร้อมๆกับการเล่นหนัง อิทธิพลของการเล่นหนังและการเล่นหุ่นจากชวาแพร่หลายเข้ามาทางภาคใต้ของประเทศไทยก่อน แล้วจึงเข้ามามีอิทธิพลในภาคกลาง

การเล่นหนังแบบชวาเมื่อเข้ามาสู่ประเทศไทยก็กลายเป็นการเล่นหนังใหญ่และหนังตะลุง ส่วนการเล่นหุ่นแบบชวาได้กลายเป็นการเล่นหุ่นของชาวอยุธยา แต่มิใช่หุ่นกระบอก การละเล่นอีกอย่างหนึ่งที่สันนิษฐานว่าน่าจะเข้ามาในระยะเวลาไล่เลี่ยกันก็คือ การเล่นโขน ต้นเค้าดั้งเดิมของการละเล่นก่อนที่จะเกิดขึ้นที่ชวาและไทย ได้เกิดขึ้นที่ประเทศอินเดียเป็นแห่งแรก

ส่วนการเล่นหุ่นในประเทศตะวันตกตามหลักฐานที่เก่าแก่ที่สุด เท่าที่ค้นพบปรากฏว่า แหล่งกำเนิดของการเล่นหุ่นอยู่ที่ดินแดนแถบทะเลเมดิเตอร์เรเนียน จากหลักฐานทางโบราณคดีและทางโบราณคดีและทางคติชาวบ้านตลอดจนเอกสารที่ปรากฏเป็นลายลักษณ์อักษรชี้ให้เห็นว่า ผู้คนในดินแดนแถบนี้นิยมการเล่นหุ่น โดยเกิดขึ้นในช่วงระยะเวลาเดียวกับที่ค้นพบในประเทศจีน รวมทั้งมีการค้นพบซากหุ่นในหลุ่มฝังศพของชาวอียิปต์อีกด้วย

ต่อมาในยุคที่กรีกและโรมันเรืองอำนาจ ได้มีข้อเขียนของนักปราชญ์คนสำคัญในยุคนั้นกล่าวถึงการเล่นหุ่นไว้ด้วยเช่นกัน แต่ไม่มีรายละเอียดพอให้สันนิษฐานได้แน่ชัดว่า หุ่นที่เล่นกันนั้นมีลักษณะและวิธีการแสดงอย่างไร

🍁 สงครามมหาเอเซียบูรพา
ญี่ปุ่นได้ประจักษ์แน่ชัดว่า สงครามโลกครั้งที่สอง จะต้องเกิดขึ้นอย่างไม่มีทางหลีกเลี่ยง เป็นโอกาสที่ญี่ปุ่น จะบุกเข้าทางดินแดนในอาณานิคมของชาติผิวขาว ในทวีปเอเซีย จึงได้ให้กองทัพญี่ปุ่นยับยั้งการรบในประเทศจีน

🍁 สงครามเกาหลี
กองทัพเกาหลีเหนือประกอบด้วย กำลังทหารราบในแนวหน้า 7 กองพล กองหนุน 3 กองพล มีกำลังประมาณ 60,000 คน ได้เคลื่อนกำลังผ่านเส้นขนานที่ 38 ลงมายังสาธารณรัฐเกาหลี (เกาหลีใต้) อย่างจู่โจมโดยที่เกาหลีใต้ไม่ทันรู้ตัว

🍁 โหราศาสตร์ไทย
วิชาที่ใช้ทายกาลล่วงหน้าหรือดูการล่วงหน้า ใช้สำหรับพยากรณ์ผลกรรมของมนุษย์โดยอาศัยดวงดาวเป็นเครื่องพยากรณ์

🍁 การเมืองการปกครอง
ถ้าไม่อยู่ในฐานะผู้ปกครองก็จะอยู่ในฐานะผู้ถูกปกครอง เมื่อเป็นเช่นนี้จึงมีความจำเป็นที่มนุษย์จะต้องเรียนรู้เกี่ยวกับการเมืองการปกครองตามอัตภาพของตน

🍁 เศรษฐกิจพอเพียงกับการพัฒนาประชาธิปไตย
กลไกหลักของสังคมไทยที่จะผลักดันให้เกิดความเป็นประชาธิปไตยที่สมบูรณ์

🍁 โสฬสปัญหา
ธรรมชั้นสูงในพระพุทธศาสนา มีความลึกซึ้งทั้งในด้านอรรถะ คือ ความหมายทั้งในด้านพยัญชนะคือ ถ้อยคำสำนวน

🍁 คำคมจากขงเบ้ง
อำนาจที่ปราศจากเหตุผล คือ อำนาจของคนพาล อำนาจที่ปราศจากความเมตตา คือ อำนาจที่นำมาซึ่งความปราชัย

🍁 การจัดระเบียบทางสังคม
การจัดระเบียบสังคมเป็นกระบวนการที่สมาชิกได้พัฒนาการกระทำระหว่างกันทางสังคมอย่างมีระเบียบ โดยสมาชิกส่วนรวมของสังคมได้ยอมรับเป็นแนวความประพฤติร่วมกัน

🍁 การควบคุมทางสังคม
วิธีการและกระบวนการทั้งหมด ซึ่งกลุ่มหรือสังคมใช้ในการให้สมาชิกของสังคมปฏิบัติตามที่สังคมคาดหวัง

🍁 ทฤษฎีแห่งการสร้างสรรค์ด้วยปัญญา
ผู้เรียนเป็นฝ่ายสร้างความรู้ขึ้นด้วยตนเอง มิใช่ได้มาจากครูและในการสร้างความรู้นั้น ผู้เรียนจะต้องลงมือสร้างสิ่งใดสิ่งหนึ่งขึ้นมา

🍁 ทฤษฎีและหลักการพัฒนาชุมชน
มิติทางวิชาการหลายมิติที่ซ้อนทับ เคลื่อนไหว และมีปฏิสัมพันธ์ต่อกัน รวมทั้งเปลี่ยนแปลงอยู่ตลอดเวลา จำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องเข้าใจในทุกบริบทที่เกี่ยวข้อง

🍁 การเปลี่ยนแปลงทางสังคมและวัฒนธรรมไทย
สังคมทุกสังคมย่อมมีการเปลี่ยนแปลงเกิดขึ้นเสมอ ตราบใดที่สังคมนั้นยังต้องมีการติดต่อและสัมพันธ์กับสังคมอื่น การเปลี่ยนแปลงนั้นเป็นปรากฏการณ์ทางสังคมอย่างหนึ่ง

🍁 ทฤษฎีลำดับขั้นความต้องการ
เมื่อบุคคลปรารถนาที่จะได้รับความพึงพอใจและเมื่อบุคคลได้รับความพึงพอใจในสิ่งหนึ่งแล้วก็จะยังคงเรียกร้องความพึงพอใจสิ่งอื่นๆ ต่อไป ซึ่งถือเป็นคุณลักษณะของมนุษย์

🍁 กำเนิดโลกและสิ่งมีชีวิต
ทำไมโลกซึ่งแต่เดิมเป็นลูกไฟดวงหนึ่ง ไม่ได้ต่างจากดาวเคราะห์ดวงอื่น จึงเอื้อต่อสิ่งมีชีวิตได้มากมายเช่นนี้

🍁 โรคสัตว์สู่คน

🍁 ทฤษฎีการเรียนรู้กลุ่มพฤติกรรมนิยม

🍁 โรคอารมณ์สองขั้ว

🍁 คู่มือ อสม.กับการดูแลผู้สูงอายุในชุมชน

🍁 การจัดการกับอารมณ์และความเครียด

🍁 ทฤษฎีการสร้างพลังอำนาจ

🍁 การจูงใจ

🍁 การแกว่งแขน รักษาโรค

🍁 ประวัติขนมไทย

🍁 กัญชา

🐍 โปรดระวังงูฉก

ถ้าจะต้องต่อสู้เพื่ออะไรสักอย่าง
จงต่อสู้เพื่อเสรีภาพเถิดผู้คน

อย่าให้ใครบงการชีวิต
หรือบอกว่าต้องทำอะไร
ต้องคิดแบบไหน
ต้องรู้สึกอย่างไร

โลกมีที่ว่างสำหรับทุกคน
ใช้ชีวิตอย่างอิสระและสง่างาม

อย่าพยายามจะเป็นมนุษย์ที่ผิดธรรมชาติ.

🐍 งูเขียว หางบอบช้ำ : เขียน

☕ เชิญแวะอ่านสักนิดสักหน่อยก็ยังดี...

🌿 ลำปาง นครแห่งความสุข
ไม่ว่าเวลาจะผ่านไปเนิ่นนานเพียงใด สิ่งที่เรียกว่าเพื่อนจะอย่างไรก็ยังคงเป็นเพื่อนอยู่อย่างนั้น อีกครั้งที่ได้เรียนรู้และสัมผัส มิตรภาพอันอบอุ่นท่ามกลางความหนาวเย็นหน่อยๆแห่งลำปาง

🌿 พาเด็กไปเลี้ยงแกะ (สวนผึ้ง ราชบุรี)
หายใจเอาอากาศดีๆเข้าปอด ในอ้อมกอดแห่งพืดเขาตะนาวศรี ธารน้ำร้อน โป่งยุบ น้ำตก ไอติมกะทิมะพร้าวอ่อนแสนอร่อย ที่รัก จะนอนกลางดิน จะกินกลางดาว หรือจะขับถ่ายกลางสายธารก็แล้วแต่ ด้วยข้อมูลจากความรู้สึกอันเป็นการส่วนตัว "สวนผึ้ง" ย่อมไม่ได้มีแค่แกะให้เลี้ยง อย่างแน่นอน

🌿 ปั้นทรายโลก บูชาพระพิฆเนศ เมืองแปดริ้ว
จากตื่นตาตื่นใจ เป็นเลื่อมใสศรัทธาศิลปินผู้สร้างจากนั้นดูเหมือนว่าจะต้องมนต์สะกด ความพยายามอยู่ที่ไหน ความสำเร็จย่อมอยู่ที่นั่น การแบ่งปั้นย่อมบังเกิด อลังการของปะติมากรรมทรายในรูปแบบต่างๆ ที่ถูกนำมาร้อยเรียงเป็นเรื่องราวได้อย่างน่าอัศจรรย์และเหมือนจริง

ยังมีอีก »