การบูชาครูก่อนการแสดงหุ่น

การการแสดงหุ่นกระบอกทุกครั้ง ตัวหุ่นพระครูฤาษีและหุ่นทุกตัวที่จะแสดงในวันนั้นๆจะถูกตั้งเสียบแกนไม่ไว้ทางขวามือของประตูขวาที่หุ่นจะออกอันเป็นที่ตั้งหุ่นประจำ เพื่อให้ครูอาวุโสหรือผู้ที่จะเป็นผู้เชิดตัวนายโรงรำช้าปี่ไหว้ครู จุดธูปเทียนบูชาคุณพระรัตนตรัย ต่อจากนั้นจะสักการะเทพเจ้า อันถือว่าเป็นบรมครูแห่งศิลปะ การแสดง และวิชาดนตรี อันได้แก่

พระอิศวร
พระนารายณ์
พระครูฤๅษีทั้ง 5 พระองค์คือ พระฤๅษีนารอท พระฤๅษีนาไล พระฤๅษีตาไฟ พระฤๅษีตาวัว และพระฤๅษีประไลยโกฏิ
พระพิฆเนศ
พระพิราพป่า
พระครูทศ(ทศกัณฑ์)
พระครูนายโรง
พระครูเหน่ง
พระครูแหน

นอกจาหนี้ บางคณะยังมีเทพเจ้าทางศิลปะเพิ่มอีก 3 พระองค์คือ

พระประโคนธรรพ เป็นเทพเจ้าทางศิลปะแห่งการดนตรี ถือเป็นครูแห่งปี่พาทย์
พระปัญจสีขร เป็นเทพเจ้าแห่งการดนตรีถือเป็นครูเครื่องสาย
พระวิสสุกรรม หรือบางทีเรียกว่า “พระเพชฉลูกรรม” เป็นเทพเจ้าแห่งศิลปะวิชาการช่างต่างๆ ได้แก่ ช่างเขียน ช่างแกะ ช่างหล่อ ช่างปั้น

เมื่อครูอาวุโสหรือผู้เชิดตัวนายโรง หรือหัวหน้าคณะจุดธูป 3 ดอก ตั้งนะโม 3 จบ ไหว้คูณพระศรีรัตนตรัยแล้ว จากนั้นจึงจุดเทียน 1 เล่ม ธูป 9 ดอก สักการะเหล่าเทวดาและครูบาอาจารย์ ขอให้มาประสิทธิ์ประสาทให้เล่นได้ดีเป็นที่นิยมแก่คนทั่วไป จบแล้วจึงปักธูป ในการบูชาครูนี้ ผู้แสดงหรือผู้เชิดหุ่นทุกคนต้องจุดธูปคนละ1 ดอกร่วมบูชาครูด้วย พอตัวนายโรงจิอิกรำช้าปี่ไหว้ครู ผู้เชิดตัวนยโรงจะนำหุ่นตัวเอกมาบริกรรมอีกครั้งก่อนจะออกฉาก ทั้งนี้เป็นคำบริกรรมเฉพาะบุคคล สรุปใจความว่าให้การแสดงเป็นที่ติดตาต้องใจแก่ผู้ชมทั่วไป ปราศจากอุปสรรคใดๆ จากนั้นปี่พาทย์จะลงวา-ซออู้-เสมอ-รัว แล้วจึงร้องช้าปี่ เมื่อจบเพลงช้าปี่ ปี่พาทย์จะทำเพลงรัวสามลาจนจบเพลง หุ่นรำเข้าฉากแล้วจึงจะเริ่มเรื่องต่อไป สำหรับตัวรำไหว้ครูนี้ เท่าที่ปรากฎมักใช้ตัวนายโรงหรือตัวพระเอกออกรำ ด้วยถือกันว่าทำให้คนดูติดอกติดใจเพราะทั้งบทร้องและท่าร่ายรำมีเสน่ห์ชวนมอง จนดึงดูดใจให้ผู้ชมไม่ลุกหนีไปที่อื่น ดังนั้นการรำไหว้ครูจึงถือว่าเป็นการเริ่มต้นที่สำคัญ หุ่นบางคณะ เช่นคณะเชิดชูชำนาญศิลป์ จ.สมุทรสงคราม จึงให้ตัวพระ นางและสินสมุทร ออกรำไหว้ครูพร้อมๆกัน