ศิลปะ หัตถกรรม สถาปัตยกรรม ประติมากรรม สันทนาการ >>

หุ่นกระบอก

นาวสาวนภัสวรรณ บุญนิธี หลักสูตรและการสอน รุ่น 7

เครื่องประกอบฉาก

แม้หุ่นกระบอกจะร่ายรำไม่ได้มากเหมือนละคร แต่สิ่งที่ดึงดูดให้ให้คนดูนิยมชมชอบการแสดงหุ่นกระบอกอย่างหนึ่งก็คือ เครื่องประกอบฉากหุ่น ซึ่งทำได้เหมือนของจริงทุกประการ เพียงแต่มีขนาดย่อส่วนลงมาให้เหมาะกับตัวหุ่นกระบอก อาทิ เรือสำเภา ราชรถ พระราชยาน พระโกศ ฯลฯ ซึ่งละครไม่สามารถทำให้เห็นจริงได้สะดวกเท่าหุ่นกระบอก            

ตัวอย่างเช่น การแสดงหุ่นกระบอกเรื่อง “ลักษณวงศ์” ตอนฆ่าพราหมณ์ หุ่นกระนายวิงมีราชรถเชิญพระโกศทองแห่ศพพราหมณ์เกสรเข้ากระบวน มีกลองชนะ ปี่ไฉน ฯลฯ ส่วนหุ่นของพระองค์สุทัศน์ฯ จะสร้างพระราชยานมาศสามคานเชิญพระโกศทอง และมีเทวดาสวมลอมพอก(เครื่องสวมศีรษะรูปยาวแหลมคล้ายชฎา) 2 องค์นั่งประคองโกศด้วย จนกระทั่งเชิญพระโกศขึ้นสู่บัลลังก์ราชรถ มีกระบวนแห่กระบวนใหญ่ ประกอบด้วย อภิรุม บังสูรย์ บังแทรก และจามร รวมทั้งมีกลองชนะ ปี่ไฉน และแตรสังข์ประโคมสลับกัน            

     นอกจากนี้ในโอกาสที่จะต้องใช้ฟืนไฟ หุ่นกระบอกจะนิยมใช้ไฟจุดกันจริงๆ อาทิ จุดดอกไม้ไฟ ปะทัด ลูกหนู ตะไล หรือแม้กระทั่งการเหาะเหินเดินอากาศ แปลงตัวเป็นตัวใหญ่ตัวเล็ก การหายตัว หุ่นกระบอกทำได้แนบเนียนมากว่าโขนละคร ที่มุ่งแสดงออกทางศิลปะในอีกรูปแบบหนึ่ง

หุ่นไทย
สมัยอยุธยาตอนกลาง (พ.ศ.2121-2246)
สมัยอยุธยาตอนปลาย (พ.ศ.2246-พ.ศ.2310)
สมัยกรุงธนบุรี (พ.ศ.2310-พ.ศ.2325)
สมัยรัตนโกสินทร์
หุ่นของกรมพระราชวังบวรวิไชยชาญ
กำเนิดของหุ่นกระบอก
หุ่นนายวิง
หุ่นจางวางต่อ
หุ่นจางวางทั่ว
หุ่นกระบอกนายเปียก
หุ่นนายเบี้ยว
หุ่นกระบอกนายปั้น
ลักษณะหุ่นกระบอก
ศีรษะหุ่น
ลำตัวหุ่นกระบอก
มือของหุ่นกระบอก
เสื้อผ้าและเครื่องประดับของหุ่นกระบอก
วิธีเชิดหุ่นกระบอก
การโหมโรง
การแสดง
การบรรเลงและการขับร้อง
การพากย์หุ่น
โรงหุ่นกระบอก
ฉากหุ่นกระบอก
เครื่องประกอบฉาก
เรื่องหุ่นกระบอกที่นิยมแสดง
โอกาสในการแสดงหุ่นกระบอก
การบูชาครูก่อนการแสดงหุ่น
การบูชาครูของวงปี่พาทย์ก่อนการแสดงหุ่น
ความเชื่อและประเพณีในการแสดงหุ่น
หุ่นกระบอกคณะครูชื้น สกุลแก้ว
หุ่นกระบอกของจักรพันธุ์ โปษยกฤต
หุ่นกระบอกกรมศิลปากร
หุ่นกระบอกคณะรอดศิรินิลศิลป์
หุ่นกระบอกสมุทรสงคราม
หุ่นกระบอกคณะแม่เชวง อ่อนละม้าย
หุ่นกระบอกเพชรบุรี
หุ่นกระบอกคณะเพชรหนองเรือ
อัตลักษณ์
วิกฤตของหุ่นกระบอกในปัจจุบัน
แนวทางการอนุรักษ์ฟื้นฟูหุ่นกระบอก

แชร์ไปที่ไหนดี แชร์ให้เพื่อนสิ แชร์ให้เพื่อนได้ แชร์ให้เพื่อนเลย