ศิลปะ หัตถกรรม สถาปัตยกรรม ประติมากรรม สันทนาการ >>
นาวสาวนภัสวรรณ บุญนิธี หลักสูตรและการสอน รุ่น 7
สมัยอยุธยาตอนกลาง (พ.ศ.2121-2246)
หลักฐานเก่าแก่ที่สุดที่แสดงให้เห็นว่ามีมหรสพการเล่นหุ่นในประเทศไทยคือ
หลักฐานทางวรรณคดี เป็นเอกสารโบราณที่พบในสมัยอยุธยาตอนกลางราว พ.ศ.2171-พ.ศ.2246
ในแผ่นดินของสมเด็จพระนารายณ์มหาราช คือ สมุดไทยอักษรไทยย่อเรื่อง
พระเนมิราชกลอนสวด ตอน พิธีราชาภิเษกพระเนมิราช
ข้อความปรากฏในตอนที่มีการประกอบพระราชพิธีราชาภิเษกพระเนมิราช
บรรยายฉากการมหรสพสมโภชตามท้องเรื่องว่ามีทั้งหุ่นไทยและโขนชวา
นอกจากนี้ยังมีบทบรรยายการเล่นละคร โขน และหุ่น
เป็นเครื่องมหรสพปรากฏในวรรณคดีเรื่องอื่นๆ อีก ได้แก่ คำพากย์ รามเกียรติ์
สำนวนเก่า เป็นบทเบิกหน้าพระความที่ 2 กล่าวถึงโขนละครหุ่นเล่นตอนกลางวัน
ส่วนหนังเล่นตอนกลางคืน
ในสมัยอยุธยาตอนกลางนอกจากจะมีหุ่นไทยแล้ว
ยังมีการแสดงหุ่นลาวอีกด้วย ดังปรากฏใน
“จดหมายเหตุการณ์เดินทางสู่ประเทศสยาม’’บันทึกความทรงจำของบาทหลวงตาชาร์ด
ซึ่งเดินทางมาประเทศไทยพร้อมกับทูตลาลูแบร์ในปี พ.ศ.2228
สมัยสมเด็จพระนารายณ์มหาราช.
หุ่นไทย
สมัยอยุธยาตอนกลาง (พ.ศ.2121-2246)
สมัยอยุธยาตอนปลาย (พ.ศ.2246-พ.ศ.2310)
สมัยกรุงธนบุรี (พ.ศ.2310-พ.ศ.2325)
สมัยรัตนโกสินทร์
หุ่นของกรมพระราชวังบวรวิไชยชาญ
กำเนิดของหุ่นกระบอก
หุ่นนายวิง
หุ่นจางวางต่อ
หุ่นจางวางทั่ว
หุ่นกระบอกนายเปียก
หุ่นนายเบี้ยว
หุ่นกระบอกนายปั้น
ลักษณะหุ่นกระบอก
ศีรษะหุ่น
ลำตัวหุ่นกระบอก
มือของหุ่นกระบอก
เสื้อผ้าและเครื่องประดับของหุ่นกระบอก
วิธีเชิดหุ่นกระบอก
การโหมโรง
การแสดง
การบรรเลงและการขับร้อง
การพากย์หุ่น
โรงหุ่นกระบอก
ฉากหุ่นกระบอก
เครื่องประกอบฉาก
เรื่องหุ่นกระบอกที่นิยมแสดง
โอกาสในการแสดงหุ่นกระบอก
การบูชาครูก่อนการแสดงหุ่น
การบูชาครูของวงปี่พาทย์ก่อนการแสดงหุ่น
ความเชื่อและประเพณีในการแสดงหุ่น
หุ่นกระบอกคณะครูชื้น สกุลแก้ว
หุ่นกระบอกของจักรพันธุ์ โปษยกฤต
หุ่นกระบอกกรมศิลปากร
หุ่นกระบอกคณะรอดศิรินิลศิลป์
หุ่นกระบอกสมุทรสงคราม
หุ่นกระบอกคณะแม่เชวง อ่อนละม้าย
หุ่นกระบอกเพชรบุรี
หุ่นกระบอกคณะเพชรหนองเรือ
อัตลักษณ์
วิกฤตของหุ่นกระบอกในปัจจุบัน
แนวทางการอนุรักษ์ฟื้นฟูหุ่นกระบอก