เทคโนโลยี นวัตกรรม สิ่งประดิษฐ์ วิศวกรรม เกษตรศาสตร์ >>

การพัฒนาบุคลากรทางการศึกษาโดยการสัมมนา

“การสัมมนา” (Seminar) มีความหมายเป็นหลายนัย เช่น เป็นการประชุมที่มีการให้ข้อมูล การอภิปราย การสรุป รวมทั้งให้คำปรึกษาหรือเป็นเทคนิควิธีการเรียนการสอน ซึ่งมีการนำเสนอผลการศึกษาค้นคว้า วิจัย และอภิปรายแลกเปลี่ยนผลงาน วิเคราะห์วิจารณ์และสรุปผลร่วมกันภายใต้การดูแลของผู้สอน ซึ่งส่วนใหญ่ใช้กับการเรียนการสอนระดับอุดมศึกษา เป็นสาขาวิชาที่ว่าด้วยเทคนิควิธีการสัมมนาและฝึกฝนประสบการณ์ การจัดสัมมนาหรือแสดงบทบาท หน้าที่ในการสัมมนา เป็นกระบวนการเพิ่มพูนความรู้โดยผู้เรียนและผู้สอนร่วมกันกำหนดเรื่องที่จะนำมาเรียนรู้ร่วมกัน และผู้เรียนหรือผู้เข้าร่วมสัมมนานำเสนอผลการศึกษาค้นคว้า หรือแนวคิด ประสบการณ์ กระบวนการสัมมนา ทำให้ผู้ร่วมสัมมนาเป็นผู้รู้จักคิด รู้จักอภิปรายแสดงความคิดเห็น ถกเถียงอย่างเป็นเหตุเป็นผล มีโอกาสฝึกฝนทักษะ การคิด การเขียน การพูด การถกเถียง การสำรวจและรวบรวมข้อมูล เป็นต้น

อาจมีข้อสงสัยหรือโต้แย้งว่า การสัมมนาเป็นการพัฒนาบุคลากรหรือช่วยพัฒนาบุคลากรทางการศึกษาได้หรือไม่และเกี่ยวข้องกับเทคโนโลยีและนวัตกรรมการศึกษาอย่างไรจึงใคร่นำประเด็นต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้องและเป็นผลอันเกิดจากกระบวนการสัมมนามาเสนอให้ทราบ ดังนี้

การสัมมนามีบทบาทต่อการทำงานทั้งในระบบราชการและเอกชนอย่างมาก จนแทบจะสรุปได้ว่า เมื่อมีปัญหาเกิดขึ้นและต้องการแนวทางแก้ไข ก็จะมีการจัดสัมมนาแทบทุกครั้งไปและมักจะเกิดหลักการ ข้อตกลงหรือผลสรุปจากการสัมมนา ซึ่งนำมาเป็นแนวทางสำหรับบุคลากรผู้เข้าร่วมสัมมนาและผู้เกี่ยวข้องนำไปปฏิบัติ สิ่งที่ได้รับการพัฒนาจึงได้แก่แนวทางหรือวิธีที่พึงประสงค์และนำไปสู่ผลลัพธ์ที่ต้องการขององค์การ หรือสถาบันการศึกษาในที่สุด
การจัดสัมมนา มีรูปแบบที่ยืดหยุ่นตามความเหมาะสมและวัตถุประสงค์ของการสัมมนา มีกิจกรรมปลีกย่อยหลายรูปแบบ กิจกรรมเหล่านี้จะสร้างความกระตือรือร้นและฝึกทักษะของบุคลากรผู้เข้าร่วมสัมมนาซึ่งสามารถนำมาประยุกต์ใช้ในการทำงานของตนได้ การเข้าร่วมสัมมนายังเป็นการสร้างวุฒิภาวะ ความเชื่อมั่นในตนเอง รวมถึง การทำกิจกรรมร่วมกับผู้อื่น อันเป็นคุณลักษณะที่พึงประสงค์ที่บุคลากรพึงมีและพึงกระทำ
การสัมมนาไม่เพียงแต่ช่วยให้สมาชิกได้เรียนรู้ซึ่งกันและกันเท่านั้น หากแต่ได้พัฒนาทักษะการพูด การฟัง การคิด การนำเสนอ การเขียนรายงาน การสรุป และอื่น ๆ ซึ่งล้วนแต่สามารถนำมาใช้ในการพัฒนาการทำงานในหน้าที่ของแต่ละคนได้
การนำเสนอข้อมูลความรู้ แนวคิดของวิทยากรผู้ทรงคุณวุฒิและมากด้วยประสบการณ์ย่อมช่วยให้ผู้เข้าร่วมสัมมนาได้เรียนรู้และพัฒนาตนเองตามไปด้วย
กระบวนการสัมมนา สามารถกระตุ้นให้สมาชิกได้รู้จักตนเองมากขึ้น โดยเปรียบเทียบกับผู้อื่น การได้ฟัง ได้พูดแลกเปลี่ยนทัศนะ การรับฟังและยอมรับความคิดเห็นของผู้อื่น ย่อมนำไปสู่การปรับปรุงเปลี่ยนแปลงพฤติกรรมของตนเองในที่สุด

เทคนิควิธีการในการสัมมนาโดยทั่วไปจะอยู่ในรูปของการประชุมร่วมกัน ในที่ที่และเวลาที่นัดหมาย เทคโนโลยีที่นำมาใช้จึงประกอบด้วยสื่อการนำเสนอในรูปแบบสื่อโสตทัศนะเป็นส่วนใหญ่ และในการสัมมนาที่สำคัญ ๆ อาจมีการใช้เทคโนโลยีการนำเสนอที่ทันสมัย เช่น เครื่องฉายภาพมัลติมีเดีย วิดีโอโปรเจคเตอร์ เพื่อให้การนำเสนอน่าสนใจ หากผู้เข้าร่วมสัมมนาใช้ภาษาที่แตกต่างกัน ระบบแปลภาษาก็มีความจำเป็น การนำเสนอสารสนเทศด้วยระบบคอมพิวเตอร์ และสื่อมวลชนประเภทต่าง ๆ เข้ามาเกี่ยวข้องกับการสัมมนาอย่างกว้างขวางและหลีกเลี่ยงไม่ได้

นอกจากการสัมมนาในรูปแบบที่ผู้ร่วมสัมมนาอยู่ ณ ที่เดียวกันดังกล่าวแล้ว ปัจจุบันความก้าวหน้าทางเทคโนโลยีและนวัตกรรมใหม่ ๆ ทำให้สามารถจัดสัมมนาทางไกล ผ่านเครือข่ายสารสนเทศ อาศัยระบบสื่อสารโทรคมนาคม ผ่านเคเบิลใยแก้วนำแสงหรือแม้แต่สื่อสารผ่านดาวเทียมทำให้ผู้ที่อยู่คนละทวีป หรือส่วนต่าง ๆ ของโลกสามารถสัมมนากันได้โดยไม่ต้องอยู่ในที่เดียวกัน