สังคมศาสตร์ รัฐศาสตร์ การเมือง เศรษฐศาสตร์ >>

ปัญหาเด็กและเยาวชน

สภาพปัญหาเด็กและเยาวชน

ผลการสำรวจวัฒนธรรมการใช้ชีวิตของเด็กและเยาวชน เรื่อง “ชีวิตกับความเสี่ยง” ของโครงการความร่วมมือระหว่างกระทรวงวัฒนธรรมกับสถาบันรามจิตติ ได้สุ่มกลุ่มตัวอย่างเด็กและเยาวชนจำนวน 3,360 คน ประกอบด้วยระดับชั้นประถมศึกษา มัธยมศึกษา อาชีวศึกษาและอุดมศึกษาใน 7 ภาค รวม 14 จังหวัด โดยสำรวจตั้งแต่ช่วงเดือน ก.ย.-ต.ค. 2548 ใน 5 ประเด็นปรากฏว่า

ชีวิตท่ามกลางควันบุหรี่ มีเด็กและเยาวชนสูบบุหรี่ถึงร้อยละ 11.4 ทั้งครั้งคราวถึงประจำ สาเหตุที่ทำให้เด็กสูบบุหรี่ คือ อยากลองอยากเท่
ชีวิตในวงเหล้า พบว่าเด็กไทยดื่มเหล้าถึงร้อยละ 25.8 โดยเพศชายดื่มเหล้าร้อยละ 40.3 เพศหญิงดื่มเหล้าร้อยละ 19.1 สาเหตุมาจากความอยากลองอยากเท่ ตามเพื่อนตามรุ่นพี่ ภาคเหนือตอนล่างมีอัตราเด็กและเยาวชนดื่มเหล้าสูงถึงร้อยละ 38.6 รองลงมากรุงเทพฯและปริมณฑลร้อยละ 35.6
ชีวิตเสี่ยงโชค ท้าพนัน พบว่า เด็กและเยาวชนชอบเล่นการพนัน คือ เล่นไพ่ พนันบอล หวยใต้ดิน บนดิน เด็กอาชีวะเล่นพนันมากที่สุดร้อยละ 46.6 ซึ่งเด็กและเยาวชนในภาคเหนือตอนล่างเล่นการพนันสูงถึงร้อยละ 47.0
ชีวิตเสี่ยงตีรันฟันแทง พบว่า เด็กร้อยละ 41.2 มีประสบการณ์ชกต่อยหรือตีกับผู้อื่น โดยเด็กระดับอาชีวะมีประสบการณ์สูงสุดร้อยละ 49.7 ตามด้วยมัธยมต้นร้อยละ 49.2 เด็กชานเมืองชกต่อยตบตีมากกว่าเด็กในเมืองร้อยละ 46.3 และ
ชีวิตซิ่งบนท้องถนน พบว่า เด็กร้อยละ 67.9 นิยมขี่มอเตอร์ไซค์ ในจำนวนนี้ร้อยละ 30.8 ไม่ชอบสวมหมวกกันน็อก ด้วยเหตุผลที่ว่ามองไม่ถนัด ร้อน และความหล่อความสวย

นอกจากผลการสำรวจใน 5 ประเด็นข้างต้นแล้วยังพบอีกว่าเด็กและเยาวชนชอบเสพสื่อที่สร้างความรุนแรงและสื่อลามก ชอบคุยเรื่องเซ็กซ์ เป็นต้น ซึ่งจากผลสำรวจข้างต้นล้วนเป็นเรื่องที่น่าเป็นห่วงสำหรับเด็กและเยาวชนไทยอย่างมาก (เดลินิวส์, 2548)

นายชาญเชาวน์ ไชยานุกิจ อธิบดีกรมคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพ ได้ให้สัมภาษณ์ถึงสภาพปัญหาเด็กและเยาวชนไว้ในคอลัมน์ “เครื่องเคียง” ที่ต้องตกเป็นเหยื่อและเป็นผู้ก่ออาชญากรรมที่กำลังเกิดอย่างรุนแรงในขณะนี้พร้อมทั้งนำเสนอแนวทางแก้ไขไว้อย่างน่าสนใจดังนี้ (ชาญเชาวน์ ไชยานุกิจ, 2546)

การละเลยดูแลเยาวชน คือ เยาวชนไม่มีกิจกรรมในช่วงเวลาว่างทำให้เป็นประโยชน์อย่างแท้จริง และนับวันปัญหานี้มีมากขึ้นเรื่อยๆ กระทรวงที่เกี่ยวข้องแม้กระทรวงยุติธรรมเองก็ต้องมองตรงนี้ ทุกกระทรวงมีหน้าที่เกี่ยวข้องกับเยาวชนหมด
สภาพสังคมที่ส่งเสริมการใช้ความรุนแรงจัดการกับความขัดแย้งที่เกิดขึ้น ในประเด็นนี้นายชาญเชาวน์ ไชยานุกิจได้กล่าวถึงกระบวนการยุติธรรมว่าเป็นส่วนที่มีความเกี่ยวข้องสำคัญเนื่องจากเมื่อเยาวชนกระทำความผิดแล้วการปรับปรุงแก้ไขหรือปรับพฤติกรรมยังกระทำได้ไม่เต็มที่ เนื่องจากปัญหาจำนวนเด็กและเยาวชนในสถานพินิจมีจำนวนมากเกินไป ทำให้ไม่สามารถทำให้กระบวนการในการปรับปรุงแก้ไขทำได้อย่างตามประสิทธิภาพตามที่ควรจะเป็น ในขณะเดียวกันกระบวนการยุติธรรมเองควรต้องมีมาตรการในเชิงป้องกันให้มากขึ้น นอกจากนี้กรมคุ้มครองสิทธิและเสรีภาพเองก็ควรต้องเพิ่มความรู้ด้านกฎหมายให้กับเด็กและเยาวชนให้มากขึ้น โดยให้เด็กและเยาวชนรู้ว่าการใช้ความรุนแรงในการตัดสินจะทำให้เกิดผลกลับมาเป็นอย่างไร อีกทั้งต้องสร้างให้เกิดความตระหนักในการกระทำใช้ความรุนแรงจัดการกับข้อขัดแย้งว่าเป็นการละเมิดสิทธิและเสรีภาพของผู้อื่นอย่างแท้จริง
กระบวนการยุติธรรมต้องปรับตัว กล่าวคือ กระบวนการยุติธรรมต้องไม่ตั้งรับ ต้องออกมาทำในเชิงรุก และทำงานร่วมกันในเชิงบูรณาการ ควรปฏิบัติงานให้ประสานงานกันได้ในทุกภาคส่วนตั้งแต่ตำรวจ อัยการ สถานพินิจ แต่วิธีการทำงาน การประสานงาน ช่องทางในการทำงานมันไม่ถึงกัน เป็นต้น

แนวทางในการแก้ไขปัญหา

จากข้อมูลพบว่าปัญหาเด็กและเยาวชนโดยเฉพาะอย่างปัญหาการใช้ความรุนแรงมักพบในเมืองเป็นส่วนใหญ่ สาเหตุเพราะเขาไม่มีกิจกรรมอะไรทำ นอกจากดูทีวีหรือไมก็รวมตัวกันตามท้องถนน ตามห้างสรรพสินค้า ซึ่งนายอดิศัย โพธารามิก รมว.กระทรวงศึกษาธิการ ได้นำเสนอแนวทางแก้ไขที่เป็นรูปธรรมในระดับนโยบายว่าจะเพิ่มกิจกรรมร่วมไปกับการเรียนโดยใช้กระบวนการทำกิจกรรมมากกว่านั่งเรียน หรืออย่างที่นายจาตุรนต์ ฉายแสง รองนายกรัฐมนตรี ได้แก้เรื่องกำหนดรายการออกอากาศสําหรับเด็กและเยาวชนว่าอยู่ในช่วงระหว่าง 16.00-22.00 น.

อย่างไรก็ดี ในท้ายที่สุดแล้วปัญหาที่เกิดขึ้นไม่ได้อยู่ในภาระรับผิดชอบของกระทรวงใดกระทรวงหนึ่งเท่านั้น กระทรวง ทบวงทั้งหมดที่มีอยู่ต้องรับผิดชอบร่วมกัน เพราะปัญหาที่เกิดขึ้นนั้นสัมพันธ์ / เกี่ยวเนื่องกันทั้งหมด เช่น การแก้ไขปัญหาเด็กนักเรียนมีเรื่องทะเลาะวิวาท จะเพิ่มโทษให้หนักขั้นประหารเลยก็ไม่อาจทำได้ ดังนั้นการปรับปรุงแก้ไขปัญหานี้ไม่ใช่แค่จับเด็กเข้าคุกแล้วก็จบ เพราะนั่นอาจทำให้เด็กเหล่านั้นกลายเป็นอาชญากรรมอาชีพไปเลยก็เป็นได้ ดังนั้นจึงต้องปรับปรุงแก้ไขสภาพจิตใจร่วมด้วยโดยกรมสุขภาพจิต

» วิวัฒนาการทางสังคมไทย

» สมัยกรุงรัตนโกสินทร์

» สังคมไทยสมัยใหม่

» การเปลี่ยนแปลงทางสังคม

» สังคมไทยในยุคโลกาภิวัตน์