ลักษณะของปัญหาสังคม

จากความหมายข้างต้นนั้น พอสรุปลักษณะปัญหาสังคมได้ดังนี้ คือ

เป็นสถานการณ์ที่มีผลกระทบถึงบุคคลจำนวนหนึ่ง ซึ่งมีจำนวนมากพอสมควร ตัวอย่าง เช่น ในกรณีที่วัยรุ่นซ้อมดนตรีเป็นประจำทุกวัน ถ้าการซ้อมดนตรีนั้นกระทำในห้องที่มิดชิด ไม่มีเสียงดังออกนอกห้อง ปัญหาสังคมยังไม่เกิด แต่ถ้าการซ้อมดนตรีนั้นกระทำกลางแจ้งในเวลากลางคืน โดยใช้เครื่องเสียงที่ดังมาก และซ้อมกันเป็นประจำทุกคืน จนดึกกระทั่งชาวบ้านเกิดความรำคาญนอนไม่หลับ เด็กเล็กๆต้องผวาตื่นด้วยความกลัวเสียงที่ดังชาวบ้านทนไม่ได้มีการร้องเรียนและวิพากษ์วิจารณ์ หรือบอกผู้ปกครองของวัยรุ่นดังกล่าว ดังนี้ถือได้ว่า ปัญหาสังคม” เกิดขึ้นแล้ว
เป็นสถานการณ์ที่ไม่พึงปรารถนา ในบางสถานการณ์นั้น การใช้แรงงานเด็กและสตรีสามารถยอมรับได้ก็ถือว่ายังไม่เกิดปัญหาสังคม แต่ถ้าคนจำนวนมากของสังคมพิจารณาเห็นว่าการใช้สตรีที่ตั้งครรภ์ทำงานหนัก เช่น ให้ยกของหนักเกินไป หรือแม้สตรีมีครรภ์จะขออนุญาตลาไปพบหมอก็ถูกหักเงินเดือน หรือเมื่อเวลาลาคลอดก็ถูกหักเงินเดือนจึงมีการทักท้วงขึ้นมา หรือมีการประท้วง หรือเรียกร้องให้ยกเลิกการกระทำดังกล่าวของโรงงานทุกแห่ง ดังนี้การใช้แรงงานสตรีในลักษณะดังกล่าวก็กลายเป็น “ปัญหาสังคม”
เป็นความรู้สึกว่าควรมีการแก้ไขปรับปรุงกระทำการให้ถูกต้อง ในสมัยโบราณนั้น การที่ราษฎรประสบภาวะฝนแล้งหรือน้ำท่วมในบางปีทำให้พืชพันธุ์ธัญญาหารได้รับความเสียหาย มักถือเป็นเรื่องของธรรมชาติไม่มีใครแก้ไขได้ แต่เมื่อมนุษย์สามารถใช้สติปัญญาของตนเองแก้ไขปรับปรุงหรือควบคุมปัญหาเหล่านั้นได้ เรื่องดินฟ้าอากาศจึงกลายเป็นปัญหาสังคม เพราะการป้องกันอุทกภัยด้วยการสร้างเขื่อน ก็เกิดปัญหาว่าจะสร้างที่ไหน ควรสร้างหรือไม่ควรสร้าง หรือสร้างแล้วใครได้ประโยชน์ ใครเสียประโยชน์ มีการวิพากษ์วิจารณ์กันอย่างกว้างขวาง จึงกลายเป็นปัญหาสังคม
เป็นการกระทำร่วมกันทางสังคม เป็นสถานการณ์ที่คนส่วนใหญ่ในสังคม มีความเกี่ยวข้องกันโดยการแสดงความคิดเห็นและมีการเสนอแนะวิธีการแก้ไขสถานการณ์นั้นๆ ให้ดีขึ้น เช่น ปั๊มน้ำมันมีการโกงปริมาณน้ำมัน แค่นี้ยังไม่อาจเรียกว่าปัญหาสังคม เพราะรัฐมีหน้าที่ควบคุมดูแลอยู่แล้ว แต่ถ้ามีคนส่วนใหญ่เข้ามาเกี่ยวข้อง เช่น นำเรื่องนี้ไปวิพากษ์วิจารณ์ทางวิทยุกระจายเสียง เผยแพร่ในรายการโทรทัศน์หรือเขียนวิพากษ์วิจารณ์ในสื่อมวลชนต่างๆ ว่าปัญหานี้ประชาชนเดือดร้อนต้องได้รับการแก้ไขโดยด่วนก็กลายเป็น “ปัญหาสังคม”

» วิวัฒนาการทางสังคมไทย

» สมัยทวารวดี

» สมัยกรุงรัตนโกสินทร์

» สังคมไทยสมัยใหม่

» การเปลี่ยนแปลงทางสังคม

» สังคมไทยในยุคโลกาภิวัตน์