ศาสนา ลัทธิ ความเชื่อ นิกาย พิธีกรรม >>
เจ้าพระฝาง
พระมหาเถราจารย์แห่งแผ่นดินสยาม
ก๊กเจ้าพระฝาง เมืองอุตรดิตถ์เป็นก๊กใหญ่ก๊ก 1 ใน 5
ก๊กที่ตั้งตัวเป็นอิสระ ปกครองกันเองในท้องถิ่น หลังจากกรุงศรีอยุธยาแตกเมื่อ พ.ศ.
2310 (อีก 4 ก๊กคือ ก๊กเจ้าพิมาย, ก๊กเจ้าเมืองนครศรีธรรมราช,
ก๊กเจ้าพิษณุโลกและก๊กสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช
ทุกก๊กเหล่านี้มีเจตนาดีที่จะรวมประเทศให้เป็นหนึ่ง
แต่สุดท้ายทุกก๊กถูกปราบโดยก๊กสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราช)
เจ้าพระฝาง มีสถานภาพเป็นพระภิกษุสงฆ์ เหตุไฉนจึงสามารถตั้งก๊กได้
มีประวัติความเป็นมาอย่างไร? จากพระราชพงศาวดาร ฉบับพระราชหัคถเลขา
ซึ่งได้บันทึกไว้ว่า
เจ้าพระฝางเป็นพระสังฆราช เมืองสวางคบุรี เดิมชื่อว่า
มหาเรือน ชาติภูมิเป็นชาวเหนือ แต่ลงมาเล่าเรียนพระไตรปิฎก ณ กรุงศรีอโยธยา
ได้สมณศักดิ์ที่พระพากุลเถร อยู่ ณวัดศรีอโยธยา
ภายหลังทรงพระกรุณาโปรดให้ตั้งขึ้นไปเป็นที่พระสังฆราช ณ เมืองสวางคบุรี
(จังหวัดอุตรดิตถ์) มีสมัครพรรคพวกผู้คนนับถือมาก
ครั้นรู้ว่ากรุงศรีอยุธยาเสียแก่พม่าแล้ว จึงซ่องสุมผู้คนเข้าด้วยเป็นหลายเมือง
ตั้งตัวขึ้นเป็นเจ้า แต่หาสึกเป็นคฤหัสถ์ไม่ คงอยู่ในเพศสมณะ แต่งนุ่งห่มผ้าแดง
(ย้อมด้วยไม้ฝาง) คนทั้งปวงเรียกว่าเจ้าพระฝาง. บรรดาเจ้าเมือง
กรมการหัวเมืองฝ่ายเหนือตั้งแต่เหนือเมืองพิษณุโลกขึ้นไปต่างกลัวเกรงนับถืออยู่ในอำนาจทั้งสิ้น
ตั้งแต่เหนือเมืองพิษณุโลกขึ้นไปจนถึงเมืองน้ำปาด
กระทั่งแดนลาวกับแควแม่น้ำปากพิงนั้น เป็นอาณาเขตข้างเจ้าพระฝาง
เจ้าพระฝางแต่งตั้งนายทัพนายกองล้วนแต่เป็นพระสงฆ์ทั้งสิ้น คือ พระครูคิริมานนท์ 1,
พระครูเพชรรัตน 1, พระอาจารย์จันทร์ 1, พระอาจารย์ทอง 1, พระอาจารย์เกิด 1,
แต่ล้วนเป็นอลัชชีมิได้ละอายแก่บาปทั้งปวง
พระราชพงศาวดาร ฉบับพระราชหัตถเลขาได้สร้างภาพเจ้าพระฝางให้เป็นอลัชชี เ พราะยังไม่ลาจากสมณเพศก็ออกรบราฆ่าฟัน ดังมีข้อความตอนหนึ่งว่า ลุศักราช 1132 ปีขาล โทศก (พ.ศ.2311) ถึง ณ เดือน 6 ฝ่ายเจ้าพระฝางซึ่งเป็นใหญ่ในหัวเมืองฝ่ายเหนือทั้งปวงนั้น ประพฤติพาลทุจริตศีลกรรมลามก บริโภคสุรา กับทั้งพวกสงฆ์อลัชชี ซึ่งเป็นนายทัพนายกองทั้งปวงนั้น และชวนกันกระทำมนุษวิคหฆาฏกกรรมปาราชิก แล้วยังนุ่งห่มผ้ากาสาวพัสตร์อยู่ หาละจากเพศสมณะไม่ แล้วเกณฑ์กองทัพให้ลงมาลาดตระเวนตีเอาข้าวปลาอาหารและเผาบ้านเรือนราษฎรเสียหลายตำบล จนถึงเมืองอุทัยธานี เมืองชัยนาท... ในปลายปี 2311 นั้นเอง กองทัพของสมเด็จพระเจ้าตากสินมหาราชก็สามารถยึดเมืองฝางได้ แม่ทัพนายกองสำคัญที่เคยเป็นพระภิกษุคู่ใจเจ้าพระฝางถูกจับได้เกือบหมด แต่ปรากฏว่า เจ้าพระฝางได้พาสมัครพรรคพวกหนีออกจากเมืองในเวลากลางคืนไปข้างทิศเหนือ แล้วเรื่องราวของท่านก็ไม่มีใครบันทึกไว้อีกเลยว่าไปอยู่ ณ ที่ใด มรณภาพที่ไหน
» หน้าที่ของพระสงฆ์ตามพระธรรมวินัย
» บทบาททางการเมืองของพระสงฆ์ในประวัติศาสตร์
» บทบาทพระสงฆ์ในประวัติศาสตร์ไทย
» เจ้าพระฝาง พระมหาเถราจารย์แห่งแผ่นดินสยาม
» สมเด็จพระพนรัตน วัดป่าแก้ว ต้นตำหรับพระสงฆ์กับการเมืองไทย
» พระอาจารย์ธรรมโชติ พระมหาเถระแห่งค่ายบ้านบางระจัน
» สมเด็จพระพุฒาจารย์ (โต พรหมรังสี)
