ความรู้ทั่วไป สารนิเทศ การศึกษา คอมพิวเตอร์

ประชาคมอาเซียน

สาระความรู้ ข้อมูลอาเซียน

ความร่วมมือทางทะเลในกรอบอาเซียน

ประเทศไทยเป็นประเทศที่ตั้งอยู่ในจุดยุทธศาสตร์สำคัญของเส้นทางการเดินเรือในภูมิภาค โดยมี ช่องแคบมะละกาที่เชื่อมต่อระหว่างมหาสมุทรอินเดีย ทะเลจีนใต้ และมหาสมุทรแปซิฟิกเป็นเส้นทาง การเดินเรือที่สำคัญของภูมิภาคและของโลก เมื่อคำนึงว่า การค้าทางทะเลมีสัดส่วนถึงร้อยละ 90 ของ มูลค่าการค้าโลก ในจำนวนนี้ ร้อยละ 40 เป็นการค้าผ่านช่องแคบมะละกา พื้นที่ทะเลในภูมิภาคนี้ นอกจากเป็นเส้นทางคมนาคมหลักแล้ว ยังเป็นแหล่งอุดมด้วยทรัพยากรธรรมชาติที่สำคัญ เช่น น้ำมันดิบและ ก๊าซธรรมชาติ รัฐบาลไทยได้ดำเนินนโยบายเพื่อรักษาและส่งเสริมการใช้ประโยชน์ จากทะเลให้มากยิ่งขึ้นผ่านการขับเคลื่อนจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้องภายในประเทศ และดำเนินนโยบาย ส่งเสริมความร่วมมือทางทะเลในอาเซียนผ่านกรอบและกลไกต่างๆ เช่น การประชุมหารืออาเซียนว่าด้วย ประเด็นทางทะเล (ASEAN Maritime Forum – AMF) การประชุมอาเซียนว่าด้วยความร่วมมือด้าน การเมืองและความมั่นคงในภูมิภาคเอเชีย-แปซิฟิก (ASEAN Regional Forum – ARF) และการประชุม รัฐมนตรีกลาโหมอาเซียน (ASEAN Defense Ministers’ Meeting – ADMM)

ความร่วมมือทางทะเลระหว่างประเทศสมาชิกอาเซียนเน้นการแบ่งปันและแลกเปลี่ยนข้อมูล และประสบการณ์ เพื่อเสริมสร้างขีดความสามารถและความไว้เนื้อเชื่อใจระหว่างกัน และส่งเสริม ความร่วมมือในการแก้ไขและป้องปรามปัญหาภัยคุกคามที่มีผลกระทบต่อความมั่นคงและ ผลประโยชน์ทางทะเลของประเทศสมาชิกอาเซียน ได้แก่ ปัญหาโจรสลัดและการปล้นสดมภ์ การก่อ การร้ายทางทะเล ปัญหาภัยพิบัติทางธรรมชาติ ปัญหาอาชญากรรมข้ามชาติต่างๆ เช่น ยาเสพติด การค้าอาวุธ และการค้ามนุษย์ รวมทั้งส่งเสริมความร่วมมือด้านทรัพยากรทางทะเล การเพิ่มขีด ความสามารถด้านการจัดการประมงเพื่อการพัฒนาที่ยั่งยืน การรักษาสิ่งแวดล้อมทางทะเล การ พัฒนาชายฝั่ง การอนุรักษ์แนวปะการัง เพื่อคงความหลากหลายทางชีวภาพและความมั่นคงทาง อาหาร การส่งเสริมการใช้ประโยชน์จากเครือข่ายศูนย์ข้อมูลที่เกี่ยวข้อง ตลอดจนสนับสนุนแนว ทางการแก้ไขปัญหาข้อพิพาททางทะเลโดยการเคารพกฎหมายระหว่างประเทศและกลไกในกรอบ อาเซียน เช่น อนุสัญญาสหประชาชาติว่าด้วยกฎหมายทะเล (United Nations Convention on the Law of the Sea - UNCLOS) สนธิสัญญามิตรภาพและความร่วมมือในภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียง ใต้ (Treaty of Amity and Cooperation in Southeast Asia - TAC) ปฏิญญาว่าด้วยการปฏิบัติของ ภาคีในทะเลจีนใต้ (Declaration on the Conduct of Parties in the South China Sea - DOC) และ โดยสันติวิธี

สรุปผลการประชุมอาเซียนว่าด้วยประเด็นทางทะเล ครั้งที่ 3

ฟิลิปปินส์ได้เป็นเจ้าภาพจัดการประชุมหารืออาเซียนว่าด้วยประเด็นทางทะเล ครั้งที่ 3 (ASEAN Maritime Forum - AMF3) และการประชุม Expanded ASEAN Maritime Forum ครั้งที่ 1 ระหว่าง วันที่ 3 - 5 ตุลาคม 2555 ที่กรุงมะนิลา ซึ่งที่ประชุมพิจารณาเรื่องสำคัญๆ สรุปได้ ดังนี้

1) ที่ประชุมเห็นควรให้ดำเนินการระงับข้อพิพาทและเขตแดนทางทะเลตามขั้นตอนและกรอบ กฎหมายระหว่างประเทศและกลไกในกรอบอาเซียนโดยปราศจากการใช้ความรุนแรง ที่ประชุมเห็นพ้อง กันว่า อนุสัญญาสหประชาชาติว่าด้วยกฎหมายทะเล (UNCLOS) เป็นพื้นฐานในการบริหารจัดการ เกี่ยวกับประเด็นความมั่นคงทางทะเล ซึ่งครอบคลุมทั้งในเรื่องเสรีภาพและความปลอดภัยในการเดินเรือ การอนุรักษ์ทรัพยากรและระบบนิเวศทางทะเล ตลอดจนสิทธิและหน้าที่ในกรณีที่เกิดความขัดแย้ง โดย ประเทศที่เป็นภาคีของ UNCLOS ควรปฏิบัติตามอย่างเคร่งครัดเพื่อส่งเสริมสันติภาพและความมั่นคงใน ภูมิภาค

2) เส้นทางการขนส่งทางน้ำนับเป็นเส้นทางสำคัญในอาเซียนโดยเฉพาะขนส่งสินค้า ที่ ประชุมเห็นควรขยายความร่วมมือ เช่น การแก้ไขปัญหาโจรสลัด และการปล้นสดมภ์ เพื่อให้การ เดินเรือเป็นไปอย่างราบรื่น นอกจากนี้ ที่ประชุมสนับสนุนการขยายความร่วมมือในการแบ่งปัน แลกเปลี่ยนข้อมูล และประสบการณ์ระหว่างประเทศสมาชิก องค์กรระหว่างประเทศ และผู้มีส่วนได้ เสีย รวมถึงการจัดการอบรมและการประชุมเชิงปฏิบัติการ เพื่อเสริมสร้างขีดความสามารถและความ ไว้เนื้อเชื่อใจระหว่างกัน

3) ที่ประชุมได้ส่งเสริมและแลกเปลี่ยนแนวปฏิบัติที่ดีในการรักษาสิ่งแวดล้อมทางทะเล การ พัฒนาชายฝั่ง การเพิ่มขีดความสามารถด้านการจัดการประมง เพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืน โดยใช้ กลไกในระดับภูมิภาคที่มีอยู่ การอนุรักษ์แนวปะการัง เพื่อคงความหลากหลายทางชีวภาพและความ มั่นคงทางอาหาร

ประเด็นที่ไทยให้ความสำคัญ คือ การสร้างความไว้เนื้อเชื่อใจระหว่างประเทศสมาชิกในการ ร่วมกันจัดการกับปัญหาที่สำคัญของการสร้างประชาคมอาเซียน การมีส่วนร่วมของชุมชนและผู้มีส่วน ได้ส่วนเสียในการอนุรักษ์และจัดการทรัพยากรทางทะเลรวมทั้งบทบาทของไทยในการต่อต้านโจรสลัด ในภูมิภาคโดยส่งหน่วยลาดตระเวนร่วมที่ช่องแคบมะละกา ไทยยินดีที่จะมีการประชุม Expanded ASEAN Maritime Forum ครั้งที่ 1 เพื่อขยายความร่วมมือกับประเทศที่เข้าร่วมการประชุมสุดยอด เอเชียตะวันออก (East Asia Summit - EAS) ซึ่งประกอบด้วยประเทศสมาชิกอาเซียน 10 ประเทศ และประเทศคู่เจรจา ได้แก่ จีน ญี่ปุ่น สาธารณรัฐเกาหลี อินเดีย ออสเตรเลีย นิวซีแลนด์ รัสเซีย และ สหรัฐอเมริกา โดยการคงความเป็นศูนย์กลางและบทบาทนำของอาเซียน

ทั้งนี้ ไทยให้ความสำคัญกับการแบ่งปันข้อมูลข่าวสารและข่าวกรองรวมทั้งการสร้างเครือข่าย ศูนย์ข้อมูลในภูมิภาค ความร่วมมือเพื่อแก้ไขปัญหาอาชญากรรมข้ามชาติ และปัญหาโจรสลัด อันจะ ช่วยส่งเสริมความปลอดภัยในการเดินเรือและการสร้างความเชื่อมโยงในภูมิภาค การปฏิบัติตาม กฎหมายระหว่างประเทศ เช่น UNCLOS และอนุสัญญาของ International Maritime Organization (IMO) ทั้งนี้ ไทยต้องการพัฒนาศักยภาพเกี่ยวกับชุดคุ้มครองเรือสินค้า ทั้งที่เป็นเจ้าหน้าที่ของรัฐและ เอกชนบนเรือ

ที่มา : กองอาเซียน 1 กรมอาเซียน พฤศจิกายน 2555