ความรู้ทั่วไป สารนิเทศ การศึกษา คอมพิวเตอร์ >>
เครื่องสังคโลก
เป็นคำเรียกเครื่องถ้วย เฉพาะที่ผลิตที่ จ.สุโขทัย ในระหว่างพระพุทธศตวรรษที่สิบแปด ถึงต้นพระพุทธศตวรรษที่ยี่สิบสอง เป็นที่เลือนมาจากชื่อ เมืองสวรรคโลก ซึ่งปัจจุบันเป็นอำเภอหนึ่งใน จ.สุโขทัย แหล่งเตาเผาเครื่องสังคโลกที่สำคัญ เช่น เตาที่เมืองสุโขทัยเก่า เตาศรีสัชนาลัย เตาบ้านชีปะขาวหาย เตาวัดพระปรางค์ บ้านชันสูตร
ลักษณะของเตาเผา เครื่องสังคโลกเป็นเตากูบ ก่อสร้างด้วยอิฐบ้าง ด้วยดินบ้าง บางเตาก็เสริมความแข็งแกร่งด้วย การใช้กี๋ท่อ อัดก่อเข้าไปด้วย เตากูบนี่แบ่งออกเป็นสามส่วนคือ ด้านหน้าที่เป็นที่ใส่ไฟ ตอนกลางเป็นที่ตั้งภาชนะเข้าเผา ตอนท้ายเป็นส่วนของปล่องไฟ ใช้ระบายความร้อนและควัน
วัสดุที่ใช้ประกอบการเผาเครื่องสังคโลก ผลิตภัณฑ์ต่าง ๆ ที่ขึ้นรูปด้วยแป้นหมุน และตกแต่งลวดลายเสร็จแล้ว พร้อมที่จะนำไปเผานั้น จะวางซ้อนอยู่ยนกี๋ท่อ ซึ่งต้องฝังแน่นอยู่บนพื้นเตา
เครื่องสังคโลก มีหลายรูปแบบต่างกันไปตามจุดประสงค์ของการนำมาใช้ เช่น
1. วัตถุที่เกี่ยวกับพระพุทธศาสนา มีการสร้างเป็นพระพุทธรูป พระสาวก
สถูปเจดีย์จำลอง ฯลฯ
2. เครื่องประดับตกแต่ง สถาปัตยกรรม เช่น ทวารบาล กระเบื้องมุงหลังคา ช่อฟ้า
หางหงส์ บราลี ลูกกรง ราวบันได ที่ครอบอกไก่ กระเบื้อง เชิงชาย
และเครื่องประดับส่วนอื่น ๆ
3. ภาชนะใช้สอยในชีวิตประจำวัน เช่น จาน ชาม ถ้วย ขวด โถ คนโท คนที หม้อน้ำ ตลัด
ตะเกียง ฐานเชิง กระปุก
4. ตุ๊กตาของเล่น หรือของใช้ในพิธีกรรมในหลายรูปแบบ
>>> กลับหน้าหลัก สารานุกรมไทย >>>
