ความรู้ทั่วไป สารนิเทศ การศึกษา คอมพิวเตอร์ >>
รามายณะ
แปลว่า เรื่องราวของพระราม โดยขนบนิยมของอินเดียถือว่าเป็นกาพย์เรื่องแรก ในวรรรณคดีอินเดียซึ่งแต่งขึ้นเป็นภาษาสันสกฤต ในรูปแบบของคำประพันธ์ที่ประดิษฐ์ขึ้นใหม่ เรียกว่า โศลก กวีผู้แต่เรื่องรามยณะได้รับการยกย่องว่า เป็นอาทิกวีคือ กวีคนแรก และบทประพันธ์เรื่องนี้ก็ได้รับการยกย่องว่าเป็น อาทิกาพย์ คือ กาพย์ชิ้นแรก ที่มีการเขียนขึ้นในแนวจิตนิยม
กาพย์เรื่องรามายณะเป็นผลงานของฤษีวาลมีกิ เป็นมหากวี ที่มีชื่อเสียงโด่งดังที่สุดคนหนึ่งของโลก ได้แต่งเรื่องรามยณะ เป็นจำนวน 24,000 โศลก แบ่งเนื้อเรื่องออกเป็นเจ็ดกาณฑ์ หรือเจ็ดตอน คือ
ตอนที่หนึ่ง เรียกว่า พาลกาณฑ์ คือ เรื่องราวในวัยเด็กของพระราม กล่าวถึงกำเนิดของการแต่งเรื่องนี้ ประวัติผู้แต่ง กำเนิดพระรามและน้อง ๆ คือ พระลักษณ์ พระภรต และพระศัตรุฆ์น์ พระราม พระลักษณ์ไปปราบอสูร พระรามมีชัยในการประลองศรได้อภิเษกสมรสกับนางสีดา
ตอนที่สอง เรียกว่า อโยธยากาณฑ์ เป็นตอนที่เริ่มเนื้อเรื่องสำคัญของรามายณะ บรรยายเรื่อง นครอโยธยา ท้าวทศรถตั้งพระรามเป็นรัชทายาท แต่นางไกเกยี ผู้เป็นมเหสีองค์ที่สอง และเป็นพระมารดาของพระภรต ทูลของราชสมบัติให้ราชโอรสของตน โดยทวงสัญญาที่ให้ไว้ ท้าวทศรถจำใจต้องให้พระรามออกเดินป่าสิบสี่ปี
ตอนที่สาม เรียกว่า อรัณยกาณฑ์ หมายถึง ตอนเดินป่า พระรามได้มาตั้งอาศรม อยู่ริมฝั่งแม่น้ำโคทาวรี นางรากษสตนหนึ่งชื่อ ศูรปนขา (สำมนักขา) มาพบเข้ามีความหลงไหลในพระรามและพระลักษณ์ แต่ทั้งสองไม่ยินดีด้วยนาง นางจะทำร้ายนางสีดา พระลักษณ์จึงลงโทษนางโดยตัดหู ตัดจมูกแล้วไล่ไป นางไปฟ้องพญาขร ผู้เป็นพี่ พญาขรยกกองทัพมาปราบพระราม แต่ถูกพระรามฆ่าตาย นางศูรปนขา หนีไปกรุงลงกา และยุยงทศกัณฐ์ผู้เป็นพี่ชายใหญ่ ให้มาชิงนางสีดาไป ทศกัณฐ์ลักพานางสีดาไปได้สำเร็จ พระราม พระลักษณ์ ออกติดตามนางสีดา
ตอนที่สี่ เรียกว่า กิษกินธากาณฑ์ ว่าด้วยการทำไมตรีระหว่างพระรามกับสุครีพ ราชาวานร พระรามได้ช่วยสุครีพปราบพาลี สุครีพพร้อมด้วยหลาน (ลูกพาลี) ชื่อ องคต และหนุมัต (หนุมาน) ผู้เป็นที่ปรึกษาได้พร้อมใจกัน ยกกองทัพติดตามพระราม พระลักษณ์ไป
ตอนที่ห้า เรียกว่า สุนทรกาณฑ์ พรรณาความงามของเกาะลังกา ตลอดจนปราสาทราชมณเฑียรของทศกัณฐ์ หนุมานข้ามไปเกาะลังกา ได้พบนางสีดาแจ้งให้ทราบว่า พระรามยกกองทัพตามมาแล้ว
ตอนที่หก เรียกว่า ยุทธกาณฑ์ ว่าด้วยการสงครามใหญ่ระหว่างฝ่ายพระรามกับฝ่ายทศกัณฐ์ เป็นตอนที่พรรณาอย่างยืดยาวที่สุดกว่าทุกตอน พระรามยกทัพข้ามไปเกาะลังกา โดยให้กองทัพลิงทำสะพานยาว 20 โยชน์ สะพานนั้นชื่อว่า รามเสตุ (สะพานพระราม) ฝ่ายทศกัณฐ์ ก็เตรียมรับศึก วิภีษณะ (พิเภก) ผู้เป็นน้อง กล่าวเตือนสติแต่ทศกัณฐ์โกรธ วิภีษณะจึงแยกทางกับพี่ชาย และเดินทางไปสวามิภักดิ์ต่อพระราม และเป็นที่ปรึกษาช่วยแนะนำพระราม จนเอาชนะฝ่ายทศกัณฐ์ได้ เมื่อเสร็จศึกลงกาแล้ว นางสีดาได้ลุยไฟแสดงความบริสุทธิ์ พระรามให้วิภีษณะครองกรุงลังกา แล้วยกทัพกลับ พระภรตถวายราชสมบัติคืน
ตอนที่เจ็ด เรียกว่า อุตตรกาณฑ์ หรือบทส่งท้าย เช่นเดียวกับตอนที่หนึ่งคือ เป็นตอนที่มีผู้แต่งเพิ่มเติมภายหลัง ได้ดำเนินความต่อไปว่า ประชาชนได้ติฉินนินทาว่า นางสีดามีมลทินไม่สมควรแต่งตั้งเป็นมเหสี พระรามจึงให้พระลักษณ์นำนางสีดาไปปล่อยนอกราชอาณาจักร พระลักษณ์เอานางไปฝากฝังไว้กับฤษีวาลมีกิ ที่ตั้งอาศรมอยู่ที่ตำบลประยาคุ นางประสูติโอรสฝาแฝด คือ พระกุศะ และลวะ (พระมงกุฎ และพระลพ) ต่อมาพระรามได้พบโอรสทั้งสอง พระรามจึงเชิญฤษีวาลมีกิ และนางสีดามาที่นครอโยธยา พระรามขอให้นางสีดากล่าวปฎิญาณว่า นางเป็นผู้บริสุทธิ์ นางสีดาไม่กล่าว แต่ประกาศเชิญพระแม่ธรณี (ปถถิวี) ขึ้นมาเป็นพยาน แผ่นดินก็แยกออก พระธรณีขึ้นมารับนางสีดา แล้วพานางสีดากลับคืนสู่ใต้ดิน ทำให้พระรามเศร้าโศกมาก ต่อมาได้สละราชสมบัติให้โอรสทั้งสองขึ้น ครองแทน พระองค์พร้อมด้วยราชบริพารลงไปสู่แม่น้ำสรยุ อันศักดิ์สิทธิ์แล้วหายไป กลับคืนสู่ความเป็นพระวิษณุ ผู้เป็นเจ้าในสวรรค์ชั้นไวกูณฑ์ เรื่องก็จบเพียงเท่านี้
กล่าวโดยสรุปได้ว่า แท้ที่จริง นิทานพระราม อันเป็นโครงเรื่องคร่าว ๆ ของเรื่องรามายณะนั้นมีมานานแล้ว ทำนองวรรณกรรมท้องถิ่นของอินเดีย นอกจากนี้ ก็มีเรื่อง ราโมปาขยานัม อันเป็นการเล่าเรื่องรามายณะโดยย่อ แทรกอยู่ในมหาภารตะ เพื่อปลอบโยนยุธิษฐิระ ในการที่นางเทราปุ ที่ถูกราชาแห่งสินธุ ลักพาเอาตัวไป เรื่องรามายณะ จากข้อมูลดั้งเดิมคือ นิทานพระราม นั้นมีมาก่อนพุทธกาลแต่ไม่ถึงสมัยพระเวท ตรงข้ามกับมหากาพย์มหาภารตะ ซึ่งมีชื่อบุคคลอ้างถึงแม้ในคัมภีร์ฤคเวท อันเก่าแก่ถึง 4,000 ปี แต่รามายณะได้รบการปรับปรุงจนกลายเป็นกาพย์สมบูรณ์แบบ เร็วกว่า มหาภารตะ เพราะในเวลา 200 ปี ก่อนคริสต์กาลนั้น กาพย์รามายณะมีรูปเล่มสมบูรณ์ เสร็จก่อนมหาภารตะไม่ต่ำกว่า 700 ปี
>>> กลับหน้าหลัก สารานุกรมไทย >>>
