ความรู้ทั่วไป สารนิเทศ การศึกษา คอมพิวเตอร์ >>

เกร็ดความรู้ จากสารานุกรมไทย

รอก

เป็นเครื่องกลอย่างง่ายชนิดหนึ่ง ลูกล้อที่ทำด้วยไม้ หรือโลหะที่มีแกนกลาง และหมุนได้คล่องรอบตัวตามขอบโดยรอบเป็นร่องสำหรับคล้องเชือก หรือโซ่ให้แนบติดกับตัวรอก สำหรับตอนนอกเป็นโครงไม้หรือโครงโลหะยึดติดกับแกนกลางของตัวรอกอีกทีหนึ่ง เพื่อใช้สำหรับแขวนหรือห้อยตัวรอกได้ เราจำแนกประเภทรอกได้ต่าง ๆ กัน คือ

รอกเดี่ยวตายตัว  ประกอบด้วย รอกหนึ่งตัว ห้อยแขวนตายตัว เวลาใช้งานใช้เชือกหรือโซ่เส้นเดียวคล้องร่องรอยตัวรอก ปลายข้างหนึ่งสำหรับใช้ดึง คือออกแรงพยายามส่วนอีกปลายหนึ่งสำหรับใช้ผูกกับน้ำหนักที่จะยก เมื่อรอกอยู่ในภาวะสมดุลจะได้ความพยายามเท่ากับความต้านทานเสมอไป

รอกเดี่ยวเคลื่อนที่  ประกอบด้วย รอกหนึ่งตัวใช้เชือกหรือโซ่คล้องรอกนอกปลายข้างหนึ่งผูกติด หรือแขวนกับที่ยึด ส่วนอีกปลายหนึ่งใช้สำหรับดึง ส่วนน้ำหนักที่จะยกแขวนกับตอนล่างของโครงรอกในการจัดรอกเช่นนี้ เมื่อออกแรงความพยายามเพื่อยกน้ำหนักขึ้น ตัวรอกจะเคลื่อนที่ไปตามเส้นเชือก หรือโซ่ที่คล้องรอบนอกในทางปฏิบัติ ย่อมเกิดความไม่สะดวก ตรงที่ต้องออกแรงความพยายามดึงขึ้น ในทางปฏิบัติจึงติดรอกอีกตัวหนึ่งให้ตายตัวกับที่ยึด และคล้องเชือก หรือโซ่เข้ากับรอกตัวนี้วนลงมาสำหรับใช้ดึงได้โดยสะดวก แรงดึงตลอดเส้นเชือก หรือโซ่ย่อมมีค่าสม่ำเสมอ

รอกพวง  ประกอบด้วย รอกหลายตัวรวมกันจัดแบ่งได้เป็นสามระบบ คือ

ระบบที่หนึ่ง  น้ำหนักที่จะยกห้อยอยู่กับรอกตัวล่างสุดมีรอกกี่ตัวก็ใช้เชือกหรือโซ่เท่านั้นเส้นปลายเชือกหรือโซ่ของทุกเส้นผูกติดกับขือ ส่วนอีกปลายหนึ่งห้อยลงมาคล้องรอกวนขึ้นไปผูกกับตอนล่างของโครงรอกตัวถัดขึ้นไป ทำดังนี้เรื่อยไปจนครบทุกตัวรอก
ระบบที่สอง  ประกอบด้วย รอกสองตัว แต่ละตัวมีรอกหลายตัว ตัวบนแขวนห้อยตายตัวกับขื่อใช้เชือก หรือโซ่เส้นเดียวคล้องวนรอบรอกทุกตัวทั้งสองตับ น้ำหนักที่จะยกผูกห้อยกับส่วนล่างของรอกตัวล่างสุดของตับล่าง
ระบบที่สาม  ใช้เชือกหรือโซ่ มีจำนวนเท่ากับจำนวนรอก รอกตัวบนสุดแขวนห้อยตายตัวกับขื่อ ปลายหนึ่งของเชือกหรือโซ่ทุกเส้นผูกติดกับคาน ซึ่งแขวนน้ำหนักที่จะยกให้วนเชือกขึ้นไปคล้องรอก แล้วผูกปลายที่เหลือกับโครงของรอกตัวล่างที่อยู่ถัดลงมา ทำดังนี้จนครบทุกตัวรอก เชือกหรือโซ่เส้นสุดท้าย เมื่อคล้องวนรอกตัวล่างสุดแล้วเหลือปลายข้างหนึ่งไว้สำหรับดึง

>>> กลับหน้าหลัก สารานุกรมไทย >>>