ความรู้ทั่วไป สารนิเทศ การศึกษา คอมพิวเตอร์ >>

เกร็ดความรู้ จากสารานุกรมไทย

แผ่นดินไหว

มีสาเหตุจากการเคลื่อนตัวของเปลือกโลกตามแนวรอยเลื่อน และตามพลังงานในลักษณะคลื่นความสั่นสะเทือนออกไปทุกทิศทาง เป็นสามลักษณะ คือ

ก. คลื่นแรก  คลื่นนี้เคลื่อนไปมาตามยาว เป็นคลื่นที่ผ่านตัวกลางเป็นของแข็งของเหลว หรือแก๊สได้ มีอัตราเร็วที่เปลือกโลกประมาณ 8 กม./วินาที
ข. คลื่นรอง  เป็นคลื่นที่เคลื่อนที่ตามขวาง สามารถเคลื่อนที่ไปได้เฉพาะตัวนำที่เป็นของแข็งเท่านั้น เรียกว่า คลื่นแรงเฉือน มีอัตราเร็วในเปลือกโลกประมาณ 5 กม./วินาที
ค. คลื่นผิว  จะเคลื่อนไปตามเปลือกโลกมีความเร็วประมาณ 3 กม./วินาที และจะเกิดเมื่อความลึกของจุดศูนย์แผ่นดินไหวอยู่ในระดับตื้นไม่เกิน 50 กม. คลื่นพื้นผิวจะทำความเสียหายได้มาก โดยเฉพาะอาคารสูง ๆ หรือสะพานยาว ๆ

จุดที่เกิดการเคลื่อนของรอยเลื่อนเรียกว่า ศูนย์แผ่นดินไหว มักจะอยู่ใต้ดินลึกลงไปถึง 600 กม. และจุดบนผิวโลกที่อยู่ในแนวดิ่งเหนือศูนย์แผ่นดินไหวเรียกว่า จุดเหนือศูนย์แผ่นดินไหว ในกรณีที่ต้องการทราบศูนย์แผ่นดินไหว ขณะเกิดแผ่นดินไหวขึ้น ก็หาได้โดยตั้งสถานีตรวจแผ่นดินไหวหลาย ๆ แห่ง

ความรุนแรงของแผ่นดินไหว วัดได้สองแบบ คือ

1. การวัดความเข้ม  โดยอาศัยการสังเกตการพังทลายของอาคารสถานที่เฉพาะแห่ง ซึ่งจะมีความเข้มแตกต่างกันไปในแต่ละพื้นที่
2. การวัดขนาด  คือ การวัดพลังงานที่ปลดปล่อยตามแนวรอยเลื่อน ซึ่งจะมีค่าเดียวไม่ว่าจะวัดจากสถานีใกล้หรือไกล มาตราที่นิยมใช้เป็นของริคเตอร์ ซึ่งมีขนาดตั้งแต่ 1 - 8.5

กรุงเทพ ฯ ได้เคยเกิดแผ่นดินไหวมาแล้วในอดีต คือ เมื่อปี พ.ศ. 2382 มีบันทึกว่าคนตื่นตกใจกันทั้งแผ่นดินที่อยู่เรือนก็เหมือนจะทลาย ที่อยู่แพก็โยนไปมาเหมือนลูกคลื่น น้ำในแม่น้ำก็เทไปฟากโน้นแล้วเทมาฟากนี้ ฯลฯ

ตั้งแต่ปี พ.ศ.2473 มีรายละเอียดแผ่นดินไหวที่กรมอุตุนิยมวิทยาได้รวบรวมไว้ คือ

วันที่ 5 พฤษภาคม 2473 ละติจูด 17 ํ เหนือ ลองจิจูด 96.5 ํ ตะวันออกขนาด 7.3 ศูนย์แผ่นดินไหวที่พม่า ความเข้มที่กรุงเทพ ฯ vi
วันที่ 4 ธันวาคม 2473 ละติจูด 18 ํ เหนือ ลองจิจูด 96.5 ํ ตะวันออกขนาด 7.3 ศูนย์แผ่นดินไหวที่พม่า ความเข้มที่กรุงเทพ ฯ v
วันที่ 14 กุมภาพันธ์ 2510 ละติจูด 13.7 ํ เหนือ ลองจิจูด 96.5 ํ ตะวันออก ขนาด 5.6 ศูนย์แผ่นดินไหวที่ทะเลอันดามัน ความเข้มที่กรุงเทพ ฯ v
วันที่ 22 มกราคม 2518 ละติจูด 14.7 ํ เหนือ ลองจิจูด 96.1 ํ ตะวันออก ขนาด 5.5 ศูนย์แผ่นดินไหวที่ทะเลอันดามัน ความเข้มที่กรุงเทพ ฯ v
วันที่ 17 กุมภาพันธ์ 2518 ละติจูด 17.6 ํ เหนือ ลองจิจูด 97.5 ํ ตะวันออก ขนาด 5.6 ศูนย์แผ่นดินไหวที่ อ.แม่สอด ความเข้มที่กรุงเทพ ฯ v
วันที่ 4 เมษายน 2526 ละติจูด 5.4 ํ เหนือ ลองจิจูด 94.8 ํ ตะวันออก ขนาด 6.8 ศูนย์แผ่นดินไหวที่ตอนเหนือของสุมาตรา ความเข้มที่กรุงเทพ ฯ II
วันที่ 22 เมษายน 2526 ละติจูด 14.9 ํ เหนือ ลองจิจูด 99.1 ํ ตะวันออก ขนาด 5.8 ศูนย์แผ่นดินไหวที่ จ.กาญจนบุรี ความเข้มที่กรุงเทพ ฯ v - vi
วันที่ 24 มิถุนายน 2526 ละติจูด 22.1 ํ เหนือ ลองจิจูด 104.6 ํ ตะวันออก ขนาด 6.6 ศูนย์แผ่นดินไหวที่พรมแดน ญวน - จีน ความเข้มที่กรุงเทพ ฯ III ที่หนองคาย v - vi

เรื่องแผ่นดินไหวนี้ในคัมภีร์ทางพระพุทธศาสนาท่านกล่าวถึงเหตุที่จะให้เกิดแผ่นดินไหว มีแปดประการด้วยกันคือ

1. เหตุเกิดจากลมกำเริบ
2. เหตุเกิดจากท่านผู้มีฤทธิ์บันดาล
3. เหตุเกิดจากพระโพธิสัตว์จุติจากดุสิตเทวโลกลงสู่พระครรภ์พระมารดา
4. เหตุเกิดจากพระโพธิสัตว์ประสูติจากครภ์พระมารดา
5.เหตุเกิดจากพระตถาคตตรัสรู้พระอนุตรสัมมาสัมโพธิญาณ
6. เหตุเกิดจากพระตถาคตทรงแสดงธรรมจักกัปปวัตน สูตรหรือทรงประกาศพระอนุตรธรรมจักรให้เป็นไปครั้งแรก
7. เหตุเกิดจากพระตถาคตทรงปลงอายุสังขาร
8. เหตุเกิดจากพระตถาคตเสด็จดับขันธปรินิพพานธาตุ

>>> กลับหน้าหลัก สารานุกรมไทย >>>