ความรู้ทั่วไป สารนิเทศ การศึกษา คอมพิวเตอร์ >>

เกร็ดความรู้ จากสารานุกรมไทย

เกาะชวา

เป็นเกาะสำคัญที่สุดในหมู่เกาะประเทศอินโดนิเซียทางตะวันตก มีช่องแคบซุนดากั้นระหว่างเกาะนี้กับเกาะสุมาตรา และทางตะวันออกมีช่องแคบบาหลีกั้นจากเกาะบาหลี ลักษณะของเกาะเป็นรูปค่อนข้างเรียวยาว ตอนกว้างสุดกว้าง 203 กม. และตอนยาวที่สุดยาว 970 กม.

ภูมิประเทศของเกาะชวา ประกอบด้วยเทือกเขาเป็นแนวยาว จากตะวันออกไปตะวันตก ตามรูปร่างของเกาะ มีภูเขาไฟที่ดับแล้ว และที่ยังมีพลังอยู่รวมถึง 112 ลูก เทือกเขาที่พาดไปตามความยาวของเกาะ อยู่ชิดไปทางใต้ของเกาะ

เมืองสำคัญในเกาะชวามีอยู่หลายเมือง ที่เป็นศูนย์กลางใหญ่ที่สุดคือ เมืองจาการ์ตา เป็นทั้งเมืองหลวงและศูนย์กลางการค้า และวัฒนธรรมของอินโดนิเซีย ทางตะวันออกเฉียงใต้ของเมืองจาการ์ตา มีเมืองบันดุง ตั้งอยู่บนที่ราบสูงในเขตเทือกเขาภาคกลางของเกาะ เมืองนี้ได้รับสมญาว่าเป็น ปารีสชวา เพราะเป็นเมืองตากอากาศ

ในภาคกลางของชวามีเมืองสำคัญอยู่สามเมืองคือ เมืองเซเมรัง จอกจาการ์ตา และสุราการ์ตา เมืองเซเมรังเป็นเมืองท่า และศูนย์กลางการค้าที่สำคัญมากแห่งหนึ่งของอินโดนิเซีย ตั้งอยู่ริมฝั่งทะเลภาคเหนือของเกาะ ส่วนเมืองจอกจาการ์ตา และเมืองสุราการ์ตา ตั้งอยู่ตอนในของเกาะ สองเมืองนี้มีความสำคัญ ทางด้านวัฒนธรรมโดยเฉพาะที่เมืองจอกจาการ์ตา มีสถูปเจดีย์พระพุทธศาสนา ที่มีชื่อเสียงมากของโลกแห่งหนึ่งคือ โบโรพุทโธ ใกล้ ๆ กันมีวิหารเก่าแก่ชื่อ วิหารเมนดุต มีพระพุทธเก่าแก่องค์ใหญ่ ประดิษฐานอยู่ ภาคตะวันออกของเกาะมีเมืองสุราบายา เป็นเมืองสำคัญที่สุดของภาค เป็นเมืองท่า มีความสำคัญรองจากจาการ์ตา

ก่อนหน้าที่นักเดินเรือชาวโปร์ตุเกส จะมาถึงเกาชวา เมื่อประมาณปี พ.ศ.2054 นั้น ประวัติศาสตร์ของเกาะชวาแบ่งออกเป็นสองสมัยใหญ่ ๆ ด้วยกันคือ สมัยแรกเป็นระยะเวลาที่ศาสนาฮินดู มีอำนาจรุ่งเรือง และสมัยที่สอง เป็นระยะเวลาที่ศาสนาอิสลามมีอำนาจขึ้นมาแทนที่ สมัยศาสนาฮินดูรุ่งเรืองในเกาะชวา เริ่มตั้งแต่ประมาณพุทธสตวรรษที่ 6 ศูนย์กลางสำคัญทางด้านวัฒนธรรมและการเมืองของฮินดู ผสมชวานี้อยู่ที่อาณาจักรมาตาราม ในภาคกลางของชวา จนถึงประมาณปี พ.ศ.1417 ศูนย์กลางอำนาจได้เสื่อมไปอยู่ในชวาตะวันออก และมีอาณาจักรต่าง ๆ ผัดเปลี่ยนกันครองอำนาจ อาณาจักรสุดท้ายที่มีชื่อเสียงมากคือ อาณาจักร มาชปาหิต ได้ครองดินแดนกว้างขวางมาก

สมัยที่ศาสนาอิสลามเรืองอำนาจ เริ่มภายหลังที่อาณาจักรมาชปาหิตเสื่อมโทรมไปมากแล้ว ศาสนาอิสลามแพร่เข้ามาในชวา โดยอาศัยพวกพ่อค้า ที่มาจากเมืองคุชราตในอินเดีย และจากเมืองมะลักกา และเกาะสุมาตรา ในชั้นต้นมีชาวพื้นเมืองที่นับถือศาสนานี้ไปมาก แต่ต่อมาก็ค่อย ๆ เพิ่มจำนวนมากขึ้น และอำนาจทางการเมืองได้เปลี่ยนมือ จากชวาตะวันออกมาเป็นของชวาภาคกลาง  มีอาณาจักรต่าง ๆ ที่รุ่งเรืองอำนาจแทนที่อาณาจักรมาชปาหิต ได้แก่ อาณาจักรเดมัก ปาจัง และมาตาราม ซึ่งล้วนนับถือศาสนาอิสลาม

ในตอนกลางพุทธศตวรรษที่ 22 ชาวผิวขาวเริ่มเข้ามามีบทบาทสำคัญในชวา เริ่มต้นด้วยพวกพ่อค้าชาววิลันดา ที่เดินเรือมาถึงเกาะนี้ในปี พ.ศ.2139 ต่อมาได้สร้างเมืองปัตตาเวีย (ต่อมาเป็นเมืองจาการ์ตา)  เป็นที่มั่น แล้วค่อย ๆ ขยายอำนาจออกไปครอบคลุมเกาะชวาทั้งหมด ภายใน 100 ปีเศษต่อมา

หลังสงครามมหาเอเชียบูรพา เมื่อญี่ปุ่นยอมจำนนได้ 2 วัน ชาวพื้นเมืองได้ประกาศเอกราช เมื่อปี พ.ศ.2488 ตั้งสาธารณรัฐอินโดนิเซียขึ้น เป็นการยุติการปกครองระบอบอาณานิคมมาเป็นเวลาถึง 350 ปี

>>> กลับหน้าหลัก สารานุกรมไทย >>>