ความรู้ทั่วไป สารนิเทศ การศึกษา คอมพิวเตอร์ >>

เกร็ดความรู้ จากสารานุกรมไทย

แม่น้ำคงคา

เป็นแม่น้ำใหญ่สายหนึ่ง ในประเทศอินเดียตอนเหนือจัดเป็นแม่น้ำสายหนึ่งในห้าสายใหญ่ ที่เรียกว่า ปัญจมหานที ซึ่งมี คงคา ยมุนา อจิรวดี สรภู และมหี

แม่น้ำคงคาเป็นแอ่งรับน้ำจากแม่น้ำสายต่าง ๆ ซึ่งไหลมาจากเทือกเขาหิมาลัย ลงมาสู่มัธยมประเทศยอดน้ำเกิดจาก ถ้ำน้ำแข็งแห่งหนึ่งที่เชิงเขาหิมาลัย ซึ่งปกคลุมด้วยหิมะ อยู่เหนือเทวาลัยคงโคตริในรัฐครหวาล อยู่ทางทิศตะวันตกเฉียงเหนือ ของแคว้นอุตรประเทศ มีความสูง 13,800 ฟุต จากระดับน้ำทะเล มีความยาวประมาณ 2,494 กม. เมื่อไหลมาถึงเขตเมืองอัลหาบาท มีระยะทางจากยอดน้ำได้ 1,064 กม. มีแม่น้ำยมุนาไหลมาบรรจบจุดที่บรรจบเรียกว่า ประยาค (บาลีเป็นปยาค) ชาวฮินดูถือว่าเป็นสถานศักดิ์สิทธิ์ที่สุด เพราะกล่าวกันว่า แม่น้ำสรัสวดี ไหลมุดดินมาโผล่ขึ้นรวมกับแม่น้ำคงคา ณ ที่นั้นด้วย จึงเรียกตรงนี้ว่า ตริเวณี อีกชื่อหนึ่ง ซึ่งในเรื่องกามนิตเรียกว่า จุฬาตรีคูณ ณ สถานที่นี้ ทุกระยะครบรอบสิบสองปี ครั้งหนึ่งมีงานออกร้านเป็นงานใหญ่เรียกว่า กุมภเมลา เพราะเป็นขณะที่ดาวพฤหัสบดี ยกเข้าสู่ราศีกุมภ์ และพระอาทิตย์ยกขึ้นสู่ราศีเมษ มีประชาชนชาวฮินดูนับจำนวนเป็นล้าน พากันทำบุญยาตรา มาสระบาปสนานกาย ในแม่น้ำคงคาตรงที่นี้ เชื่อว่าสามารถล้างบาปให้หมดสิ้นไป

ชาวฮินดูมักเรียกแม่น้ำนี้ว่า คงคามาตา หรือแม่พระคงคา นับแต่ยอดน้ำที่เชิงเขาหิมาลัย จนถึงปากน้ำออกทะเลที่อ่าวเบงกอล เรื่องราวของแม่น้ำคงคามีปรากฎเป็นครั้งแรก ในมหากาพย์มหาภารต และรามายณะ แล้วจึงมีเรื่องอยู่มากมายในหมวดคัมภีร์ปราณะ ซึ่งได้เค้าเรื่องจากกาพย์ทั้งสองดังกล่าว

ตามคติพุทธศาสนาฝ่ายมหายายของจีนกล่าวว่า แม่น้ำคงคาไหลออกจากช่องพระกรรณข้างหนึ่งของพระศิวะ ลงสู่สระอนวตัปตะ (สระอโนดาด) แล้วจึงไหลออกจากช่องโคมุขีของสระนั้น ผ่านมัธยมประเทศลงสู่ทะเลทางตะวันออก ทางพุทธศาสนาฝ่ายเถรวาทกล่าวไว้ในคัมภีร์อรรถกถาว่า มีแม่น้ำไหลจากสระอโนดาด ในป่าหิมพานต์อยู่สี่สาย สายที่อยุ่ทางทิศใต้ของสระ ได้ไหลไปในรูปแบบต่าง ๆ ในที่สุดได้ไหลมาถึงหินลาดชื่อ วิชฌ แยกเป็นห้าสายคือ แม่น้ำใหญ่ทั้งห้า หรือปัญจมหานที

>>> กลับหน้าหลัก สารานุกรมไทย >>>