สังคมศาสตร์ รัฐศาสตร์ การเมือง เศรษฐศาสตร์ >>

คนภูเขา

เย้า

เย้าเป็นชาวเขาเผ่าหนึ่งที่มีจำนวนมาก และกระจัดกระจายกันไปทั่วทุกอำเภอ ในจังหวัดเชียงราย

เย้าเป็นพวกรักสะอาด แต่บ้านเรือนไม่ค่อยสะอาดนัก พวกเย้าชอบอาบน้ำ นิยมเลี้ยงหมู ม้า และปลูกข้าว มีประเพณีงานไหว้ผีนานๆครั้ง โดยจะมีงาน 5 วัน 5คืน
               พวกเย้าไม่ชอบสร้างบ้านใหม่ ถ้าลูกหลานมีครอบครัวก็จะต่อบ้านให้ยาวออกไป อยู่รวมกันกับพ่อแม่ปู่ย่าตายาย บางบ้านอยู่กันถึง 12 ครอบครัวมีลูกหลานเต็มบ้าน
               บ้านใหญ่ๆ เวลามีงานไหว้บรรพบุรุษทีหนึ่งจะฆ่าหมูและไก่คราวละมากๆ และการฆ่าสัตว์เหล่านี้ต้องทำต่อหน้าหมอผี ในบริเวณพิธี แล้วก็จะมีการลุยไฟ คือโปรยถ่านแดงๆตามร่างกาย เย้าเรียกพิธีนี้ว่า อาบน้ำ(แท้จริงอาบไฟ) ซึ่งจะกระทำกันในวัยสุดท้ายของงาน จากนั้นจะเป็นพิธีเสือกินไก่ คือพวกที่ลุยไฟจะคลานไปเลียกิน เนื้อสดคลุกข้าวสารในกระด้ง ดื่มน้ำในอ่าง แล้วกัดคอไก่เป็นๆ 4 ตัว จนไก่ตายหมด ในการกินเลี้ยงผูชายจะนั่งในวงอาหาร ผู้หญิงเย้าไม่ได้รับอนุญาติให้มาร่วมด้วย แต่จะคอยรินเหล้าให้
               ชายหญิงชาวเย้ามีรูปร่างหน้าตาเหมือนชาวจีนมากกว่าขาวเผ่าอื่น ผู้หญิงเย้านุ่งกางเกงทรงกว้างๆ คล้ายกระโปรง ชาวเขาเผ่านี้มีรกรากอยู่ที่ไกวเจา แล้วอพยพมาอยู่ในกวางสีในจีนใต้ แล้วเรื่อยมาที่ยูนานตอนใต้ ตังเกี๋ย ลาว และมาสู่ดินแดนไทยตามลำดับ
               พวกเย้าตั้งถิ่นฐานอยู่ที่ใดแล้ว มักจะอยู่นานนับสิบปี โดยมากจะไม่คิดย้ายไปที่อื่น พวกเย้ามีความสามารถพอตัว คือ พูดไทยได้ พูดคำเมืองได้ และรวมถึงภาษาแม้ว อีก้อ ลีซอ มูเซอ ก็พูดได้ หัวหน้าหมู่บ้านเรียกว่า แก่บ้าน
               ก่อนนี้อาชีพของเย้าคือ การปลูกฝิ่น เดี๋วนี้เลิกแล้ว จึงปลูกข้าว ข้าวโพดแทน และเลี้ยงสัตว์เช่น หมู ไก่ ม้า วัว ควาย พวกเย้ายังค้าขายเก่งอีกด้วย นอกจากนี้แล้วยังมีฝีมือในการทำจอบ ขวาน มีด ปืนแก็ป และสามารถทำเครื่องเงินได้สวยงามอีกด้วย
               พวกเย้าไม่มีการร้องรำทำเพลง ดีดสีตีเป่าในงานรื่นเริง เช่น งานปีใหม่ จึงมีแต่กินเลี้ยง แต่งตัวสวยๆ และจุดประทัดเท่านั้น
                หญิงเย้าชอบสวมเสื้อคอแหลม มีปุยแดงสดเป็นแถบแคบๆรอบคอ และยาวถึงเอว บางคนมีแถบาวแค่คอเสื้อ หรือแค่อก โพกศีรษะด้วยผ้าดำหรือสีน้ำเงิน มีลวดลายสลับสวยงาม
                ผู้ชายชาวเย้าสวมกางเกงดำ เสื้อผ่าอกสีน้ำเงินแก่ ป้ายข้างๆเหมือนเสื้อจีน ตามแนวผ่าลงมามีลวดลายเป็นแถบแคบๆ บางคนติดกระดุมเงินก็มี ผู้หญิงเย้าเหมือนผู้หญิงเผ่าอื่นๆ คือแต่งกายด้วยแบบแผนเสื้อผ้าประจำเผ่าของตน ส่วนผู้ชายชอบแต่งอย่างชาวเมืองแล้ว
                 การเกี้ยวหญิงสาวของชายชาวเย้า คือจะนัดไปคุยนอกบ้าน ถ้าพอใจก็จะชวนเข้าไปหลับนอนในบ้าน ไม่นิยมพากันเข้าไปในป่าอย่างเผ่าอื่นๆ และก็เป็นธรรมเนียมที่สาวเย้าจะมีที่นอนสองที่สำหรับตัวเอง   กับสำหรับหนุ่ม ถ้าเกิดมีท้องขึ้นจะถือว่าดีมีกำไรได้เด็กมาฟรีๆอีกคน ดังนั้นถ้าผู้ชายจะไม่มาสู่ขอก็ไม่ถือว่าเป็นเรื่องน่าอาย แต่จะต้องเสียค่าปรับเล็กๆน้อยๆให้ฝ่ายหญิง.

***สมัยก่อนนานมาแล้วค่าตัวผู้หญิงเย้า ที่ท้องไม่มีพ่อนั้น ราคาแพงกว่าสาวเย้าบริสุทธิ์

» ว้า