กลุ่มที่เชื่อว่า คนไทยมีถิ่นกำเนิดอยู่ที่ดินแดนประเทศไทยนี้เอง

แนวคิดที่ว่า คนไทยไม่ได้อพยพมาจากไหน แต่อยู่ที่บริเวณดินแดนไทยนี้เอง มีนักภาษาศาสตร์ และมานุษยวิทยาชาวอเมริกัน ชื่อ Paul Benedict ค้นคว้าตามหลักภาษาศาสตร์ ว่า ตระกูลภาษาออสตริค หรือ ออสโตรนีเซียน ประกอบด้วยสาขาภาษา ชวา-มลายู ธิเบต-พม่า และไท(Tai) ภาษาไท เป็นภาษาใหญ่ ที่พูดสื่อสารกันในชนชาติเอเชีย และเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ ศูนย์กลางคนที่ใช้ภาษานี้ เคยอยู่ในดินแดนประเทศไทยปัจจุบัน เมื่อ 4,000 –3,500 ปีมาแล้ว แต่มีคนชาติอื่นเช่น มอญ เขมร เข้ามารุกราน จึงอพยพไปหลายทาง บางกลุ่มไปทางตอนใต้จีน ถูกจีนผลักต่อ จึงกระจายลงใต้ไปอยู่ที่ รัฐอัสสัมของอินเดีย รัฐฉาน พม่า ลาว ไทย และไทยดำที่ตังเกี๋ย

นอกจากวิธีอาศัยข้อมูลทางภาษาศาสตร์ แล้ว ยังมีกลุ่มที่ยึดความเชื่อทำนองนี้ แต่อาศัยหลักฐานทางโบราณคดี เช่น Dr. Guaritch Wales เคยเชื่อว่า คนไทยอยู่ที่ลุ่มน้ำแม่กลองเพราะการขุดพบกระโหลกศีรษะที่พงตึก จังหวัดราชบุรี และนายแพทย์สุด แสงวิเชียร ยืนยันจากการตรวจสอบโครงกระดูกมนุษย์โบราณ 37 โครง สำรวจกับชาวเดนมาร์ก บริเวณสองฝั่ง แควน้อย แควใหญ่ จังหวัดกาญจนบุรี ใน ปี 2503-2505 พบว่า รูปแบบของโครงกระดูกไม่แตกต่างจากของคนไทยปัจจุบันเลย

แม้ว่า ที่มาของชนชาติไทยอาจจะยังถกเถียงกันไม่จบว่า ชนชาติไทยมิได้อพยพมาจากภูเขาอัลไต และมิได้ถอยร่นลงมามาจากจีน ชนชาติไทยน่าจะตั้งถิ่นฐานอยู่ที่บริเวณดินแดนปัจจุบันมาแต่ดั้งเดิม เพราะการขุดพบหัวกระโหลกมนุษย์โบราณ ที่ราชบุรี พบโครงกระดูกที่กาญจนบุรี แม้แต่การขุดค้นที่บ้านเชียง จังหวัดอุดรธานี ชุมชนโบราณที่มีอายุมากกว่า 3,500 ปี ในยุคสำริด ก็พบโครงร่างมนุษย์ และเครื่องมือเครื่องใช้เหมือนคนไทยในดินแดนปัจจุบัน หากจะกล่าวถึงภาษาที่ใช้ร่วมกันเกี่ยวกับเรื่องสัตว์ และพืช ก็ไม่ปรากฏว่า มีชื่อสัตว์และพืชเขตหนาว อย่างเมืองจีนเลย คนไทยต้องไม่อพยพมาจากถิ่นอื่นแน่นอน อาจเป็นไปได้ที่คนคล้ายคนไทยปัจจุบันเคยอยู่ที่นี่ แต่ไม่อาจสรุปว่า เป็นบรรพบุรุษสืบทอดสายโลหิตสู่คนไทยปัจจุบัน

เมื่ออาศัยอยู่แถบนี้ ชนเผ่าไทยได้ตั้งอาณาจักรหลายอาณาจักร รุ่งเรืองบ้าง ล่มสลายบ้างตามกาลเวลา แต่ที่เป็นปึกแผ่นก็ในยุคอาณาจักรสุโขทัย เมื่อราว พ.ศ.1781 เมื่อชนชาติไทยสถาปนาอาณาจักรสุโขทัย ก็ไม่ได้อพยพไปทางไหนอีก สืบสานความเป็นไทยเอาไว้ ผ่านอาณาจักรอยุธยา อาณาจักรกรุงเทพฯ ตราบจนปัจจุบัน ที่กล่าวมานี้หมายเอาเฉพาะชาวไทยกลุ่มอาณาจักรกรุงเทพฯ ลุ่มน้ำเจ้าพระยาเป็นหลัก

ชาวไทย ไม่เคยเรียกตัวเองว่า “สยาม” (Siam) หรือ “เซียม” ดังที่ชาวต่างประเทศขนานนาม ว่า “ประเทศสยาม” แต่ชอบเรียกตัวเองว่า “ไท” เพื่อให้สอดคล้องกับชื่อของชนชาติที่มีมาแต่โบราณ ในสมัยรัฐบาล จอมพล แปลก พิบูลสงครามจึงได้ประกาศเปลี่ยนชื่อประเทศอย่างเป็นทางการเมื่อ พ.ศ. 2482 ว่า “ประเทศไทย”