สังคมศาสตร์ รัฐศาสตร์ การเมือง เศรษฐศาสตร์ >>

แนวความคิดว่าด้วยรัฐ

ชุมชนทางการเมืองในอดีต
พัฒนาการสู่ความเป็นรัฐสมัยใหม่
กำเนิดของรัฐ
องค์ประกอบของรัฐสมัยใหม่
การรับรองรัฐ
รูปของรัฐ (Form of State)
ชาตินิยมหรือความเป็นรัฐชาติ (Nationalism and Nation State)

รูปของรัฐ (Form of State)

รูปของรัฐ ใช้เกณฑ์รูปของรัฐบาล แบ่งออกเป็น 2 รูปแบบ คือ

1. รัฐเดี่ยว (Unity State) รัฐส่วนใหญ่ในโลกเป็นรัฐเดี่ยว เช่น ไทย สวีเดน ญี่ปุ่น ฝรั่งเศส จีน สหราชอาณาจักร (อังกฤษ) ฯลฯ มีรูปแบบที่รัฐบาลกลางมีอำนาจสูงสุด ดำเนินการตามเจตนารมณ์และอำนาจหน้าที่ของรัฐ ตัวแทนในภูมิภาคต้องมาจากรัฐบาลกลาง เช่น ผู้ว่าราชการจังหวัด นายอำเภอ ตำรวจ ข้าราชการในท้องถิ่นต่างๆ พิจารณาดูจากประวัติศาสตร์จะเห็นได้ว่าเดิมประเทศรัฐเดี่ยวจะมีการขยายอาณาเขตด้วยการรุกราน บังคับ แต่อาจจะมีการแบ่งอำนาจในท้องถิ่นปกครองตัวเองได้ตามที่รัฐบาลเห็นสมควร

2. รัฐรวม (Composite State) เมื่อพิจารณาจากประวัติศาสตร์นั้น รัฐรวมจะเกิดจากการรวมตัวของแว่นแคว้นต่างๆ เข้าด้วยกันโดยความสมัครใจ ไม่มีการบังคับขู่เข็ญ การเข้ามาร่วมกันนั้นเป็นเรื่องของผลประโยชน์ร่วมกันอย่างชัดแจ้ง ทั้งนี้อาจจะเกิดจากการที่มีการเรียกร้องหรือก่อกบฏของท้องถิ่นต่างๆ ที่ต้องการปกครองตัวเองในรัฐเดี่ยวต่างๆ ก็อาจจะมีการยินยอมให้บางส่วนมีสิทธิในการปกครองตัวเอง จัดให้เป็นเขตปกครองตนเอง (Autonomous) โดยการจัดให้มีรัฐสภาได้เป็นเอกเทศ เรียกวิธีการนี้ว่า Devolution

 

ตัวอย่างที่ดีสำหรับประเทศที่มีลักษณะเป็นรัฐรวม ได้แก่ สหรัฐอเมริกา แคนาดา ออสเตรเลีย ซึ่งมีรัฐบาลเป็นสองระดับ คือ รัฐบาลกลางกับรัฐบาลมลรัฐ (หรือ แคว้น, มณฑล ก็ได้ตามแต่จะเรียก) คือ ให้รัฐบาลกลางมีอำนาจอธิปไตยในส่วนที่เป็นกิจการเกี่ยวเนื่องกับประโยชน์ของประเทศเป็นส่วนรวม เช่น การป้องกันประเทศ การประกาศสงคราม ทำสนธิสัญญากับประเทศอื่นๆ อำนาจในการดูแลควบคุมเงินตราของประเทศ การติดต่อกับนานาประเทศในการแต่งตั้งตัวแทนของประเทศในฐานะทูต ส่วนรัฐบาลระดับมลรัฐจะมีอำนาจอธิปไตยภายในเขตแดนมลรัฐของตนเองอย่างเต็มที่ กล่าวคือ มีอำนาจนิติบัญญัติ อำนาจบริหาร และอำนาจตุลาการโดยรัฐบาลกลางจะยุ่งเกี่ยวหรือแทรกแซงไม่ได้ หน้าที่ของรัฐบาลมักจะเกี่ยวข้องกับ การศึกษา การเทศบาล ส่วนถ้าเป็นปัญหาระหว่างมลรัฐจะเป็นอำนาจของรัฐบาลกลาง

ดังนั้น ลักษณะที่เป็นรัฐบาลซ้อน (Dual Government) นี้ ต่างเป็นอิสระไม่ขึ้นต่อกัน มีการแบ่งแยกอำนาจอย่างชัดเจน และมีการกำหนดว่าเรื่องใดเป็นเรื่องของรัฐบาลท้องถิ่น และเรื่องใดมีผลต่อส่วนรวมหรือทั้งประเทศ ก็จะเป็นเรื่องรัฐบาลกลาง

 

แชร์ไปที่ไหนดี แชร์ให้เพื่อนสิ แชร์ให้เพื่อนได้ แชร์ให้เพื่อนเลย